قرارداد های آتی چیست؟

این مقاله و ویدیو آموزشی را از دست ندید

قرارداد آتی زعفران چیست و نحوه معامله در آن به چه صورت است؟

قرارداد آتی زعفران ابزار مالی جدیدی است که به یاری فعالان بازار بورس زعفران ایران آمده است. این بازار مالی به منظور کاهش ریسک نوسانات قیمتی برای تولیدکننده و مصرف‌کننده زعفران ایجاد شده است. در این بازار شما می‌توانید با پرداخت قسمتی از پول زعفران، تمام آن را تحت مالکیت خود درآورده و از نوسانات قیمتی آن سود برده و یا به عنوان تولید‌کننده زعفران از نوسانات قیمتی در امان بمانید.

تاریخچه قرارداد‌های آتی

قرارداد‌های آتی در اواسط قرن 19 یعنی حدود 150 سال پیش با اصولی مشابه با بازار‌های آتی امروزی انجام می‌شد و هر دو طرف متعهد در قرارداد از این معامله سود می‌بردند. بورس کالای ایران نیز در سال 1386 تشکیل شد. نخستین قرارداد آتی زعفران نیز با سررسید 20 شهریور 1397 در بازار به طور رسمی معامله شد.

از آن پس با قرارداد های آتی چیست؟ وجود قرارداد آتی زعفران کشاورزان می‌توانند با تحویل زعفران خود به انبار‌ها و گواهی آن، زعفران خود را در بورس عرضه کنند. مصرف‌کنندگان زعفران نیز با قیمت توافقی امروز برای آینده زعفران مورد نیاز خود را خرید می‌کنند و این به معنی بی اثر شدن نوسانات برای تولید کننده و مصرف‌کننده زعفران می‌باشد.

قرارداد آتی زعفران

این قرارداد در بورس کالای ایران به صورت دوطرفه منعقد می‌شود. در این قرارداد یک شخص متعهد می‌شود در تاریخ سررسید مقدار معینی از زعفران را با استاندارد پایه مشخص شده و با قیمتی که امروز دو طرف بر سر آن توافق می‌کنند به فروش برساند و شخص خریدار متعهد مي‌شود زعفران را در تاریخ سررسید با قیمت مشخص خریداری کند.

قیمت زعفران در این بازار تابع عوامل مختلفی است و هرچه به سررسید تحویل زعفران نزدیک‌تر شویم قیمت‌ها واقعی‌تر می‌شوند. اصلی‌ترین عامل قیمت‌گذاری در این بازار قیمت دلار است. قسمت اعظمی از زعفران تولیدی ایران صادر می‌شود و قیمت دلار تاثیر به سزایی در ارزش زعفران در این بازار دارد.

در تصویر زیر استاندارد‌های لازم جهت تحویل زعفران به انبار را مشاهده می‌کنید.

نحوه انجام معامله در بازار قرارداد آتی زعفران

برای درک بهتر از فرایند خرید و فروش در این بازار با یک مثال قضیه را مطرح می‌کنیم:

یک کشاورز پیش‌بینی می‌کند در قرارداد های آتی چیست؟ آینده‌ای نزدیک قیمت زعفران افت خواهد کرد و برای حفظ زعفران و سرمایه خود از این افت قیمتی زعفران خود را در بورس کالا به قیمت امروز و تحویل آینده عرضه می‌کند. او زعفران خود را با توجه پیش‌بینی خود از افت قیمتی با قیمت امروز عرضه کرده می‌کند. او برای این کار باید در بورس یک موقعیت تعهد فروش ایجاد کند.

حال طرف دیگر قضیه مصرف‌کننده زعفران است ( کارخانه صنایع تبدیلی زعفران و یا صادرکننده و…). پیش‌بینی او از قیمت آینده زعفران افزایش قیمت است، اوهم برای جلوگیری از ضرر افزایش قیمت در آینده، زعفران مورد نیاز خود را به قیمت امروز می‌خرد. او این کار را با ایجاد موقعیت تعهد خرید در بازار آتی زعفران انجام می‌دهد.

حداقل اندازه زعفران برای ورود به فرایند تحویل 100 گرم و معادل یک قرارداد می‌باشد.

هر دو طرف معامله نگرانی‌های خود از نوسانات قیمتی را با این قرارداد برطرف کردند.

ویژگی‌های قرارداد آتی زعفران

اهرم مالی

به طور کلی اهرم مالی ضریبی از ارزش کلی قرارداد است که باید آن را بپردازید تا قدرت مالکیت کامل آن قرارداد را داشته باشد. اهرم مالی در قرارداد آتی زعفران مقدار ثابتی نیست و با توجه به ارزش روزانه قرارداد و وجه تضمین مشخص شده از بورس کالا با فرمول زیر محاسبه می‌شود:

اهرم مالی = ارزش هر قرارداد / وجه تضمین اولیه

خب اینجا با طرح یک مثال قضیه را روشن‌تر میکنیم. وجه تضمین به ازای هر قرارداد زعفران پوشال 160000 تومان است و ارزش هر قرارداد امروز 700000 است حال باتقسیم این دو مقدار به عدد 4.375 می‌رسیم که اهرم این قرارداد است. و این یعنی شما با پرداخت 160000 تومان مالکیت قراردادی با ارزش 700000تومان را به دست می‌آورید و می‌توانید از منافع آن سود ببرید.

البته این مشخص است که در زمان تحویل زعفران باید تمام مبلغ را بپردازید.

پوشش ریسک برای طرفین

اصلی‌ترین هدف برای ایجاد این قرارداد‌های آتی کاهش ریسک نوسانات قیمتی برای تولیدکننده و مصرف کننده زعفران است و تولید کننده می‌توانند با ایجاد تعهد فروش زعفرانی که در آینده تولید خواهد کرد را به قیمت امروز بفروشد ومصرف کننده نیز زعفران مورد نیاز خود در آینده را با قیمت امروز خریداری کند.

وجه تضمین اولیه

وجه تضمین اولیه به ازای هر قرارداد 100 گرمی زعفران از سوی بورس کالا مشخص شده می‌شود و فردی که قصد معامله در این بازار را دارد باید این مبلغ را به حسابی تحت اختیار سازمان بورس واریز کند. در صورت عدم اجرای تعهدات هر شخص مبلغ ضمانت به نفع طرف مقابل برداشته می‌شود.

در طی معاملات هر روزه با اعلام قیمت تصفیه روزانه مبالغ این حساب‌ها و وجوه تضمین کاهش یا افزایش می‌یابند. وبا کاهش آن به 70 درصد وجه تضمین اولیه شخص موظف است حساب خود را شارژ کند.

قیمت تصفیه روزانه

در پایان هر روز قیمت پایانی هر قرارداد با توجه به معاملات آن روز محاسبه و اعلام می‌شود. و سود و زیان هرشخص محاسبه و بر روی حساب وی اعمال می‌شود. این مقدار با توجه به 30 %حجم معاملات انجام شده منتهی به پایان آخرین جلسه معاملاتی هر روز محاسبه می‌شود.

حداکثر نوسانات قیمتی در این بازار 5درصد نسبت به قیمت تصفیه روز قبل می‌باشد.

کارمزد معاملات

کارمزد معاملات قرارداد‌های آتی بسیار کم و ناچیز است. کارمزد هر معامله برای خریدار یا فروشنده 0.00068 از ارزش هر قرارداد می‌باشد.

سود حاصل از معاملات قرارداد آتی زعفران

سود حاصل از این معاملات نیز فرمول محاسباتی خاص خود را دارد. فرض کنیم شخصی به‌نام علی امروز با قیمت 8000تومن 100قرارداد زعفران را خریداری می‌کند و در چند روز آینده این تعهد خرید را با 100قرارداد تعهد فروش با قیمت 9000 تومان می‌بندد. اکنون سود حاصله او طبق فرمول زیر برابر است با 10 میلیون تومان.

اندازه قرارداد * (قیمت فروش-قیمت خرید) = سود حاصل

اندازه هر قرارداد زعفران از سوی بورس کالا 100 گرم اعلام شده است.

ساعات معاملاتی بورس کالا

زمان انجام معاملات در قراردادهای آتی زعفران بورس کالا از شنبه تا چهارشنبه از ساعت 10 الی 17و روز پنج‌شنبه از ساعت 10 الی 16و در آخرین روز معاملاتی 10 الی 15.30 می‌باشد.

نمای بازار معاملاتی

برای مشاهده نمای بازار معاملات آتی زعفران و آشنایی بیشتر با آن می توانید به سایت بورس کالای ایران و نمای بازار مراجعه کنید.

قراردادهای آتی چیست؟

قراردادهای آتی، یکی از قراردادهای پرکاربرد در بورس‌های کالایی محسوب می‌شود که از سال ۱۳۸۷ در بورس کالای ایران مورد استفاده قرار گرفته است. در قراردادهای آتی، خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که میزان معینی از کالای مشخصی را، با کیفیت و قیمت معلوم در زمان و مکان مشخص معامله کنند. قرارداد آتی، قراردادی دوطرفه است که می‌توانیم طی آن، کالایی را با مشخصات معین در زمان حال به فروش برسانیم و پس از گذشت چند ماه، آن را با قیمت توافق‌شده تحویل دهیم و وجه را دریافت کنیم.

ویژگی‌های قراردادهای آتی

معافیت مالیاتی، تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب و در اختیار مشتری موجود است، امکان برداشت یک ‌روزه موجودی از حساب، کارمزدهای بسیار پایین، امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی، واریز روزانه سود و زیان به‌ حساب مشتری، دو طرفه بودن بازار و امکان کسب سود از ریزش و افت قیمتی ( تنها قرارداد های آتی چیست؟ بازار دو طرفه حال حاضر در ایران )، پوشش ریسک و…، از جمله ویژگی‌ و مزیت‌های قراردادهای آتی هستند.

انواع قراردادهای آتی

قرارداد های آتی، به دو گروه کالا و مالی تقسیم می‌شوند. قراردادهای آتی کالا شامل محصولات کشاورزی، فلزات، مواد نفتی و می‌شوند. قرارداد های آتی مالی نیز، ابزارهایی نظیر سهام، اوراق قرضه، ارز و… را دربر می‌گیرند.

شرایط ورود یک کالا به بازار آتی

محدودیت پذیرش دارایی در قرارداد آتی وجود ندارد، اما حجم تولید بالا، معاملات نقدی قوی و پویایی قیمت، از جمله ملزومات یک کالا برای ورود به بازار آتی بورس کالای ایران است. موسسه کارآفرین آوای مشاهیر متناسب با اهمیت موضوع آموزش بورس و به منظور حمایت از فعالان بازار سرمایه، سامانه آموزش آنلاین را راه‌اندازی کرده است.

کاربرد قراردادهای آتی برای معامله گران چیست؟

بسیاری از افراد دوست دارند بدانند که کاربرد قرارداد آتی برای معامله گران چیست؟ برای درک کاربرد قرارداد آتی باید بدانید که این قرارداد ریشه در مشخصات و اختیاراتی که به معامله‌گران ارائه می‌کند دارد. این نوع قراردادها مورد استفاده دو گروه عمده معامله‌گران می‌باشد.

ابتدا افرادی که می‌خواهند کالایی را در آینده تهیه کنند اما به دلیل عدم اطمینان از نوسانات بازار، تمایل به نوعی پیش خرید داشته تا کالای خود را تضمین نمایند.

دسته دوم شامل کسانی هستند که معامله‌گران اصلی این بازار بوده و قصد دارند از نوسانات آن کسب سود کنند. این افراد می‌توانند بنابر استراتژی های معاملاتی از افزایش یا کاهش قیمت کالا بهره مند شوند . آنها با پیش بینی تغییرات قیمتی، با عقد قرارداد آتی و فروش آن قرارداد در زمان مناسب می‌توانند شانس خود را در بازارهای آتی امتحان کنند.

وجه تضمین در قرارداد آتی به چه معناست؟

جهت جلوگیری از امتناع طرفین از اجرای قرارداد،(البته در کالاهای مختلف متفاوت است) طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می شوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند .و تعهد می دهند که آن ها متناسب با تغییرات قیمتی آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند. و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را به عنوان اباحه تصرف در اختیار دیگری قرار دهد.

او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید با هم تسویه کنند. برای هر موقعیت تعهدی باز همواره باید حداقلی از سطح وجه تضمین اولیه موجود باشد. این حداقل در مشخصات هر قرارداد آتی تعیین می‌شود. در صورتی که وجه تضمین پایین‌تر از این حداقل قرار گیرد، مشتری باید به منظور افزایش وجه تضمین تا سطح “وجه تضمین اولیه” اقدام کند.

در این شرایط مشتری اصطلاحاً اخطاریه وجه تضمین اولیه دریافت می‌نماید. وجه تضمینی که مشتری بعد از دریافت اخطاریه باید نزد اتاق پایاپای تودیع نماید، اصطلاحاً وجه تضمین جبرانی نامیده می‌شود و احتمالا این افراد با تماس از طرف کارگزار جهت افزایش وجه تضمین مواجه می شوند.

اتاق پایاپای چگونه است؟

اتاق پایاپای به عنوان تضمین‌کننده عملکرد مالی بورس آتی فعالیت می‌کند. چیزی که باعث می‌شود معامله‌گران از امنیت سرمایه گذاری و انجام معاملات خود بدون امکان سرقت مالی یا پولشویی اطمینان داشته باشند وجود اتاق پایاپای می‌باشد. اتاق پایاپای محل تسویه معاملات بوده و با استفاده از ضمانت مالی قراردادها، جمع‌آوری و تضمین سپرده‌ها، تنظیم شرایط تحویل باعث می‌گردند حق هیچ یک از معامله‌گران ضایع نشود.

این مقاله و ویدیو آموزشی را از دست ندید

قراردادهای آتی فیزیکی شامل:

در این نوع قرارداد، صرفاً کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار می گیرند. رایج‌ترین کالاهای مورد معاملات آتی در جهان عبارتند از سکه طلا، نفت خام، شمش طلا، فلزات، زعفران و…

در ایران قرارداد آتی کالای فیزیکی با معامله سکه تمام بهار آزادی آغاز گردید و با زعفران، زیره و پسته ادامه یافت.

قراردادهای آتی سهام یا معاملات آپشن

اینگونه قراردادها که با نام قراردادهای آتی مالی و یا معاملات آپشن نیز شناخته می‌شوند،. بر مواردی چون سهام، ارز، اوراق قرضه و … تمرکز دارد.

انواع قراردادهای مالی – بررسی تفاوت آنها با یکدیگر

قرارداد مالی واژه ای آشنا و پرکاربرد است که این روزها بارها آن را از منابع مختلف شنیده و یا خوانده ایم. گستردگی این واژه به قدری است که حتی خودمان بارها در سخنان متداول روزانه آن را به کار میبریم اما شاید درک درستی نسبت به آن نداشته باشیم.

به راستی آیا تاکنون از خود پرسیده اید قرارداد مالی چیست؟ یک قرارداد مالی شامل چه مواردی میشود؟ و یا اصلا چند نوع قرارداد مالی وجود دارد و شرایط هرکدام به چه صورت است؟

همین موضوع باعث شد تا در این مقاله به بررسی کامل انواع قراردادهای مالی بپردازیم قرارداد های آتی چیست؟ تا از این پس بتوانیم دید کاملتر و درک صحیح تری نسبت به این واژه‌ی نام آشنا داشته باشیم، پس با ما همراه باشید.

مشاهده بیشتر: دوره آموزش جامع فارکس ، تخصصی ترین آموزش فارکس و بورس جهانی

قرارداد مالی چیست؟

قرارداد مالی در تعریف به معنای نوعی توافقنامه یا قراردادی است که در آن طرفین قبول می‌کنند اختیار خرید، فروش، قرض دادن و یا بازخرید نوعی دارایی مالی را داشته باشند.

در این راستا همانطور که می دانید هر قرارداد متشکل از شروط (مفادی) است که اگر توسط هر یک از طرفین نقض شوند، طرف دیگر می‌تواند طبق قوانین کشور مربوطه یا مفاد همان قرارداد تقاضای جبران خسارت نماید.

حال که دانستیم قرارداد مالی چیست، وقت آن رسیده تا در ادامه به توضیحات کاملتری در مورد انواع قرارداد مالی بپردازیم.

مشاهده بیشتر: آموزش پیشرفته فارکس

آشنایی با انواع قراردادهای مالی

قراردادهای مالی همانطور که از نامشان پیداست معمولا شامل اوراق بهادار، ارز، کالا، نرخ بهره و یا دیگر انواع منافع اقتصادی و مالی میباشند. به بیانی ساده تر میتوان به نمونه قرارداد مالی بین دونفر تحت عنوان کارفرما و پیمانکار اشاره کرد که معمولا شخص پیمانکار، در ازای دریافت مبلغی، خدمت خاصی را ارائه میدهد.

انواع قراردادهای مالی، به طور کلی به پنج نوع تقسیم بندی میشوند:قرارداد های آتی چیست؟

1. قراردادهای آتی
2. قراردادهای کاهش ریسک یا هجینگ
3. قرارداد خدمات مالی
4. قرارداد اختیارات (اختیار معامله)
5. قرارداد تبادل یا سواپ

در ادامه به توضیح هرکدام از این نوع قراردادها خواهیم پرداخت.

بررسی قراردادهای آتی (Future contracts)

همانطور که می دانید کلمه آتی یا معادل انگلیسی آن Future، به معنای آینده می باشد. لذا قراردادهای آتی (قرارداد آینده)، اشاره به آن دسته از انواع قراردادهای مالی دارد که طرفین توافق میکنند دارایی مشخصی را در زمانی مشخص (درآینده) با قیمتی مشخص معامله کنند.

حال در این میان، مورد معامله میتواند نوعی ابزار مالی و یا کالا باشد. همچنین لازم به ذکر است اغلب قراردادهای آتی در قرارداد های آتی چیست؟ ازای پرداخت معادل پولی یا کالای قید شده در قرارداد کامل میشوند.

حال که به معرفی قراردادهای آتی پرداختیم، خوب است بدانید که یکی از مزایای مهم این نوع قرارداد برای معامله گران، استفاده از قابلیت اهرم بالایی است که برای آنان فراهم می نماید. این موضوع خود میتواند به معامله گر کمک کند که معاملات خود را به صورت دوسویه (خرید یا فروش) داشته باشد.

لذا در این صورت معامله گران میتوانند با دیدگاه افزایش قیمت آینده کالا (نسبت به حال حاضر) اقدام به خرید کنند و یا بالعکس، با تصور کاهش قیمت کالای مذکور در آینده، اقدام به فروش آن نمایند.

در قرارداد های آتی چیست؟ نهایت نیز، پس از انعقاد قرارداد آتی، طرفین ملزم هستند که طبق تاریخ و قیمت قید شده، دست به معامله (خرید یا فروش) بزنند.

حال که به شرح این نوع قرارداد مالی پرداختیم، اجازه دهید به منظور شفاف تر شدن موضوع، مطالب گفته شده را در قالب مثالی بیان کنیم.

مثال: کالایی را در نظر بگیرید که امروز، هر واحد آن ۱۰۰۰ تومان معامله میشود. حال طبق تحلیلی که از بازار انجام داده ایم، میدانیم که این کالا در آینده به قیمت هر واحد ۲۰۰۰ تومان خواهد رسید. لذا در این صورت می توانیم با فروشنده قرارداد مالی از نوع آتی ببندیم به گونه ای که در تاریخی مشخص، کالا را به همان قیمت هر واحد ۱۰۰۰ تومان از او خریداری نماییم.

حال فرض کنید در تاریخ مذکور، قیمت کالا به ۱۸۰۰ تومان رسیده باشد. از جایی که ما مطابق قرارداد با همان قیمت قبلی ۱۰۰۰ تومان خرید میکنیم، لذا موفق به کسب ۸۰۰ تومان سود در هر واحد کالا شده ایم.

اما توجه داشته باشید که عکس این قضیه هم میتواند رخ دهد و چنانچه در تاریخ قید شده، قیمت کالا کمتر از ۱۰۰۰ تومان در بازار شده باشد (به طور مثال ۷۵۰ تومان)، ما همچنان موظف به خرید کالا با همان نرخ ۱۰۰۰ تومان خواهیم بود؛ که در اینصورت 250 تومان متضرر خواهیم شد.

همچنین مثال فوق برای حالت فروش نیز اتفاق می افتد و چنانچه دیدگاه کاهش قیمت کالا نسبت به بازار داشته باشیم، میتوانیم با یک قرارداد آتی، اقدام به فروش محصول در آینده، با قیمت امروز نماییم. سپس در تاریخ سررسید قرارداد، چنانچه طبق تحلیل، قیمت کاهش یافته باشد موفق به کسب سود شده ایم و بالعکس در صورت افزایش قیمت محصول، دچار ضرر خواهیم شد. برای درک بهتر این مورد میتوانید مثالی را در کامنت همین مقاله درج کنید، حتما به آن پاسخ خواهیم داد.

بررسی قراردادهای کاهش ریسک (Hedging)

به طور کلی واژه Hedge به معنای پوشش ریسک میباشد و لذا وقتی در یک قراردادمالی از این واژه استفاده میگردد، اشاره به روش هایی دارد که بتوانند به نوعی ریسک را پوشش و یا کاهش دهند.

از آنجا که هر سرمایه داری ممکن است نسبت به ضرر دیدن در یک سرمایه گذاری نگران باشد، در این شرایط یکی از راه های مدیریت ریسک، بستن قرارداد کاهش ریسک یا هجینگ میباشد.

این روش بدین صورت است که به طور مثال سرمایه گذار بخشی از سرمایه خود را در پروژه الف سرمایه گذاری میکند. اما از آنجا که امکان ضرر به سبب کاهش قیمت وجود دارد لذا سرمایه گذار همزمان بخش دیگری از سرمایه را در پروژه ب سرمایه گذاری میکند. توجه داشته باشید که معمولا باید نوعی تناسب بین دو سبد سرمایه گذاری وجود داشته باشد به نحوی که رشد یکی، موجب ریزش دیگری شود و بالعکس (در واقع نوعی رابطه معکوس بین دو سبد برقرار باشد).

حال چنانچه سرمایه گذار در پروژه ای متحمل ضرر گردد، سود حاصل از سبد دیگر، این ضرر را پوشش خواهد داد.

بررسی قراردادهای خدمات مالی

این نوع قرارداد مالی معمولا بین یک نفر و یک مشاور مالی بسته می شود. همچنین اصولا قراردادهای خدمات مالی، به یکی از دو صورت زیر خواهند بود:

• خدمات مشاوره مالی، که در آن مشاور، راهکارهای موجود را در اختیار شما قرار میدهد (دقت کنید در حکم مشاور، خدمات ارائه میگردد).
• خدمات مدیریت مالی، که در آن فرد مشاور، مستقیما مدیریت سرمایه را به دست میگیرد.

همانطور که در نوع دوم اشاره شد، این نوع قرارداد به عنوان قرارداد مدیریت سرمایه گذاری منعقد می شود؛ که در این حالت، مشاور مالی، سرمایه گذاری های شما را در بورس، املاک، صنایع و . مطابق با نوع قرارداد مدیریت می کند.

بررسی قراردادهای اختیار معامله (Options)

قراردادهای اختیار معامله یا آپشن، همانند قراردادهای آتی بوده با این تفاوت که در قراردادهای آتی همانطور که قبلا اشاره شد، طرفین ملزم به انجام معامله در تاریخ سررسید هستند در حالی که در این نوع قرارداد، الزامی در کار نیست. به عبارت دیگر، این اختیار به افراد داده میشود تا در موقع سررسید، نسبت به انجام معامله و یا انصراف از آن تصمیم گیری نمایند.

این نوع قرارداد مالی از منظر نحوه اجرا معمولا به دو نوع کلی زیر تقسیم میشود:

1. اختیار معامله آمریکایی
2. اختیار معامله اروپایی

قراردادهای اختیار معامله آمریکایی در هر زمانی از قرارداد تا فرارسیدن زمان سررسید، قابل اجرا میباشند در حالی که قراردادهای اختیار معامله اروپایی فقط در تاریخ سررسید قابلیت اجرا دارند.

همچنین معمولا نوع دیگری از دسته بندی برای قراردادهای اختیار معامله وجود دارد که بر اساس نوع قرارداد، تقسیم بندی انجام شده و به دو نوع زیر میباشند:

1. اختیار خرید (Call option)
2. اختیار فروش (Put option)

حال چنانچه تصور کنید که یک دارایی در آینده افزایش قیمت خواهد داشت، می توانید یک قرارداد اختیار خرید با قیمت کنونی ببندید. طبیعتا چنانچه در آینده قیمت کالا بیش از قیمت کنونی (به علاوه مبلغی که برای قرارداد پرداخت کرده اید) باشد، شما سود کرده اید.

و برعکس قضیه بالا چنانچه تصور کنیم دارایی مربوطه در آینده کاهش قیمت خواهد داشت، می توانید قرارداد اختیار فروش یا Put option به قیمت کنونی ببندید و در نهایت از کاهش قیمت کالا در آینده سود ببرید.

بررسی قراردادهای تبادل یا سواپ (Swap)

سواپ در لغت به معنای عوض کردن و در اصطلاح معاملاتی به توافقی میان طرفین جهت معاوضه جریان نقدی در آینده اطلاق میگردد. به بیانی ساده تر، سواپ توافقی بین دو طرف میباشد که در آن مجموعه ای از جریان های نقدی آتی را با یکدیگر معاوضه میکنند.

معمولا در یک قرارداد Swap یک طرف معامله مبلغی را بر حسب یک متغیر تصادفی (نرخ ارز، بهره و . ) پرداخت می نماید که بدان پرداخت متغیر یا شناور(floating) میگوییم. در حالی که طرف دیگر قرارداد مبلغی را به صورت ثابت (و یا در برخی موارد شناور بر اساس متغیر دیگری) پرداخت می نماید.

توجه داشته باشید که در این گونه معاملات باتوجه به ماهیتی که دارند، اصطلاح رایج خریدار و فروشنده برای طرفین معامله به کار نمی رود و به جای آن از پرداخت کننده بر مبنای نرخ متغییر و یا ثابت یاد میشود.

حال که کمی با این دسته از قراردادهای مالی آشنا شدید وقت آن رسیده تا به بررسی انواع قراردادهای سواپ بپردازیم.

انواع قراردادهای سواپ

ساده ترین نوع قراردادهای سواپ را میتوان مبادله ابزارهای مالی و یا دارایی ها دانست. اما انواع دیگری از قراردادهای سواپ نیز وجود دارند که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.

• سواپ نرخ بهره (interest rate swap): در این نوع قرارداد سواپ، طرفین معامله، وام‌های خود را با یکدیگر مبادله می‌کنند. به طور مثال تصور کنید یکی از آنها وام با بهره ثابت دارد، ولی بدهی‌هایش بهره متغیر است؛ در حالی که دیگری وام با بهره متغیر دارد. پس طرفی که وام با بهره ثابت دارد ولی بدهی‌هایش دارای بهره متغیر است، می‌تواند وام خود را با وام طرف دیگری که بهره متغیر دارد سواپ کند.
• سواپ ارزی (currency swap): در این نوع قرارداد، دو طرف معامله هر یک وامی دارند که بازپرداختش با ارزی متفاوت است، به طور مثال طرف اول وامی دارد که باید به دلار بازپرداخت شود، در حالی که طرف دوم وامی با بازپرداخت ریالی دارد. در این صورت طرفین می‌توانند وام‌های خود را با یکدیگر سواپ کنند.
• سواپ کالا (commodity swap): این نوع قرارداد بسیار رایج بوده و در آن طرفین معامله، جریان نقدی که بر اساس قیمت کالای مبنا (مثلا برنج با سیب‌زمینی) است را با هم مبادله می‌کنند.

سخن پایانی

از اینکه تا پایان این مقاله ما را همراهی نمودید سپاسگزاریم. از آنجا که ما برای وقت مخاطبان خود احترام خاصی قائل هستیم همواره میکوشیم تا بتوانیم در مدت زمانی کوتاه، مهمترین و کلیدی ترین مطالب را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.

امیدواریم مطالب گفته شده در زمینه انواع قراردادهای مالی و بررسی تفاوت آنها با یکدیگر، پاسخ گوی نیازتان بوده باشد. منتظر شنیدن نظرات و تجربیات شما در این زمینه هستیم.

قرارداد آتی (futures) چیست؟ + آشنایی با معاملات آتی بیت کوین

قرارداد آتی (futures) چیست؟ + آشنایی با معاملات آتی بیت کوین

در بازارهای مالی اتفاقات بسیاری در حال رخ دادن است که آگاهی از آن‌ها می‌تواند شما را به طور حرفه‌ای برای کسب درآمد بالاتر آماده کند. از این میان قرارداد آتی به‌عنوان یکی از انواع معاملات پیشرفته در دنیای ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و دیگر بازارهای مالی می‌تواند به طور خاص به شما کمک کند تا سود بیشتری از این بازارها کسب کنید.

همان طور که از نام این قراداد مشخص است، قرارداد آتی مربوط به زمان آینده است. در زمان عقد یا سررسید قرارداد هر یک از خریدار و فروشنده‌ها وظایف و تعهداتی دارند که باید به آن‌ها پایبند باشند. ما در ادامه در مورد قرارداد آتی بیشتر توضیح خواهیم داد تا بتوانید به طور کامل با مفهوم و چگونگی اجرای آن آشنا شوید.

منظور از قرارداد آتی در بازارهای مالی چیست؟

در قرارداد آتی خریدار و فروشنده برای تبادل یک دارایی که می‌تواند ارز دیجیتال یا هر دارایی دیگری باشد به توافق می‌رسند. این دارایی باید در زمان مشخص با قیمت تعیین شده بین دو طرف مبادله شود. طبق این قرارداد خریدار موظف است تا قیمتی که برای دارایی تعیین شده است را پرداخت کند و فروشنده نیز باید دارایی مورد نظر را در زمان تعیین شده به خریدار تحویل دهد.

به‌عنوان مثال می‌توان قراردادهای مربوط به معاملات آتی ارزهای دیجیتال را نام برد که برای مبادله یکی از ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین در آینده بسته شده خواهد شد. نکته مهم که در مورد قرارداد آتی وجود دارد مربوط به زمان پرداخت مبلغ قرارداد و نیز زمان سررسید آن است. در قراردادهای آتی هزینه خرید در زمان بسته شدن یا عقد قرارداد توسط خریدار پرداخت می‌شود.

این در حالی است که دارایی مورد نظر در زمان سررسید قرارداد و در زمان آینده باید توسط فروشنده تحویل خریدار داده شود. حال که با مفهوم این قرارداد آشنا شدید بهتر است در مورد میزان کاربرد قرارداد آتی در بازارهای مالی نیز بیشتر بدانید. ما در بخش بعد به این موضوع خواهیم پرداخت.

قرارداد آتی در چه مواردی کاربرد دارد؟

شاید شما هم به خوبی بدانید که قرارداد آتی نه تنها در دنیای مدرن بلکه در گذشته نیز در بازارهای مالی کاربردهای زیادی در جهت تامین کالا برای مشتری‌ها داشته است.

به گونه‌ای که بسیاری از تبادلات مالی و فعالیت‌های اقتصادی بر مبنای پرداخت پول و دریافت جنس در زمان مشخصی در آینده بسته می‌شد. در حال حاضر نیز نه تنها این نوع قرارداد به شیوه‌های گذشته مورد استفاده قرار می‌گیرد بلکه کاربردهای بیشتری یافته و در بازارهای مالی نوظهور مانند بازار ارزهای دیجیتال نیز به شدت مورد توجه قرار گرفته است.

مزایای قراردادهای آتی یست؟

هر خریدار و فروشنده‌ای با توجه به شرایطی که در آن قرار دارد ممکن است ترجیح دهد تا نوعی از تبادل مالی را داشته باشد. یکی از تبادلات مالی که برای خریداران و فروشندگان بسیار سودمند است قرارداد آتی است؛ زیرا که باعث کاهش ریسک در مواقع خاص در بازارهای مالی و در زمان تجارت یا فعالیت اقتصادی خواهد شد.

برای مثال با بستن قرارداد آتی فروشنده خواهد توانست تا قبل از تحویل کالا یا دارایی مورد نظر هزینه تولید آن را تامین کند. از سوی دیگر خریدار نیز مطمئن خواهد بود که در زمان مقرر کالا یا دارایی مورد نظر را تحویل خواهد گرفت و نگرانی در مورد امکان افزایش قیمت آن کالا یا دارایی در آینده نخواهد داشت.

حتی شما به‌عنوان یک خریدار با پیش‌بینی افزایش قیمت دارایی خاصی در آینده می‌توانید با عقد یک قرارداد آتی به سود زیادی دست پیدا کنید. البته میزان این سود وابسته به شرایط زیادی خواهد بود که نیاز به تامل بیشتری در زمان خرید و یا عقد قرارداد دارد.

خرید و فروش ارزهای دیجیتال با عقد قرارداد آتی

علاوه‌بر کالاها و دارایی‌هایی که سال‌ها برای ما شناخته شده بودند، امکان خریدوفروش ارزهای دیجیتال نیز با عقد قراردادهای آتی وجود دارد. این قراردادها می‌توانند به شما کمک کنند تا در خریدوفروش هر یک از ارزهای دیجیتال سود بیشتری کسب کنید؛ البته مانند خریدوفروش کالاهای دیگر، تبادل ارز دیجیتال نیز نیاز به تامل بیشتری توسط شما دارد تا بتوانید قرارداد را به نحوی تنظیم کنید که ضامن سود بیشتر شما در آینده باشد.

حتی در مقایسه با دیگر کالاها باید در زمان عقد قرارداد خرید یا فروش ارزهای دیجیتال شما باید توجه بسیار بیشتری کنید؛ زیرا که همان‌طور که آگاه هستید، قیمت ارزهای دیجیتال به طور مداوم در دامنه نسبتا بالایی در نوسان است و در صورت بی‌توجهی ممکن است که عقد یک قرارداد آتی نه تنها برای شما سودی نداشته باشد بلکه باعث ضرر و زیان شما شود.

قرارداد آتی در معاملات بیت کوین

گفتیم که علاوه‌بر کالاهای مختلف و دارایی‌های غیر دیجیتال، امکان تبادل ارزهای دیجیتال نیز با قراردادهای آتی وجود دارد. یکی از بارزترین این قراردادها برای معاملات آتی بیت کوین قرارداد های آتی چیست؟ است.

بیت کوین یکی از معروف‌ترین ارزهای دیجیتال است که بیشتر سرمایه گذاران بازار ارزهای دیجیتال قصد دارند تا از راه سرمایه گذاری و خریدوفروش آن سود بیشتری به دست آورند. می‌توان با یک برنامه‌ریزی درست موفق به کسب سود بیشتر با استفاده از معاملات آتی بیت کوین و عقد قراردادهای هوشمندانه شد. توجه داشته باشید که در قرارداد آتی که برای معامله بیت کوین خواهید بست، ممکن است که حتی بیت کوینی برای خرید یا فروش وجود نداشته باشد؛ زیرا که برای فعالان بازار این امکان وجود دارد که با تکیه بر سفته و بدون وجود بیت کوین اقدام به عقد قرارداد آتی بنمایند.

نتیجه گیری

قراردادهای آتی همواره برای تبادل کالاها و دارایی‌های مختلف مورد استفاده بود‌ند. در سال‌های اخیر با ظهور ارزهای دیجیتال به‌عنوان یک نوع از دارایی امکان عقد قرارداد برای خریدوفروش آن‌ها مانند سایر کالاها به وجود آمده است.

یکی از بارزترین نمونه‌های عقد این قرارداد، برای معاملات آتی بیت کوین است که دو طرف با توجه به پیش‌بینی که از قیمت بیت کوین در آینده دارند اقدام به بستن قراردادی با سررسید در زمان آینده خواهند کرد.

اگرچه باید توجه داشته باشید که این قراردادها برای ارزهای دیجیتال و بیت کوین به دلیل نوسانات بالای قیمتی با ریسک مواجه هستند، اما شما هم می‌توانید از آن به‌عنوان ابزاری برای سود بیشتر در بازار ارزهای دیجیتال بهره ببرید.

قرارداد آتی چیست؟

در بازار بورس کالای ایران انواع قرارداد‌های معاملاتی رایج است؛ قرارداد نقدی که در آن مبلغ و کالا در زمان حال تحویل داده می‌شود، قرارداد سلف که مبلغ قرارداد نقدا در زمان حال پرداخت می‌شود اما تحویل کالا در زمان آینده صورت می‌پذیرد. قرارداد نسیه که عکس حالت سلف است یعنی کالا در زمان حال تحویل داده می‌شود اما مبلغ قرارداد در زمان آینده پرداخت می‌شود، قرارداد آتی که عکس حالت قرارداد نقد است و کالا و مبلغ هردو در زمان آینده مبادله می‌شود، یعنی در زمان حال تنها قرارداد امضا می‌شود و شرایط معامله مشخص می‌شود.

قرارداد آتی از جمله ابزارهای استاندارد و قابل اطمینان موجود در بازارسرمایه به‌شمار می‌رود. این قرارداد طبق عقد صلح است و به این صورت است که فروشنده قرارداد توافق می‌کند در سررسید معین مقدار معینی از کالای مشخصی را در ازای قیمتی که در زمان حال تعیین می‌شود به خریدار تحویل دهد. تفاوت این نوع قرارداد با قراردادهای اختیار معامله اجبار در عمل کردن به قرارداد است.

برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام معامله در تاریخ سررسید، طرفین باید مبلغی را تحت عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای و تسویه وجوه بورس قرار دهند همچنین متعهد می‌شوند که متناسب با تغییرات قیمت آتی وجه تضمینی را تعدیل کنند. در صورت امتناع و توافق طرفین باید وجهی تحت عنوان جریمه پرداخت کنند که با توجه به شرایط متفاوت خواهد بود. یکی از راه‌های امتناع از انجام قرارداد آن است که با انعقاد قراردادی دیگر شخص ثالث را جایگزین خود قرار دهیم. به عبارت دیگر تسویه قرارداد در معاملات آتی یعنی اتخاذ یک موقعیت معاملاتی مخالف یا معادل معامله آتی توسط معامله‌گر. نکته حائز اهمیت در بحث آتی آن است که تنها متغیر در این قرارداد قیمت است، یعنی قبل از عقد قرارداد، طرفین درباره کلیه شرایط به توافق رسیده‌اند. یکی از موضوعات مهم و قابل بررسی قبل از امضای قرارداد،

علاوه بر کمیت کالا توافق برکیفیت آن است. توجه داشته باشید که میزان سود و زیان در این نوع قراردادها نامحدود است و تنها افراد حرفه‌ای قادر به سود کردن در این نوع معاملات هستند. برای آنکه توضیحات بالا چهره قابل درک‌تری به‌خود بگیرد در ادامه یک مثال می‌زنیم: فرض کنید شما وارد یک قرارداد آتی سکه شده‌اید و متعهد می‌شوید در تاریخ 94/7/30، 10عدد سکه به مبلغ هرکدام 926هزار‌تومان خریداری کنید. پیش روی شما دو راه است: اول آنکه تا تاریخ مذکور صبر کنید به قرارداد عمل کنید و با پرداخت وجه قرارداد سکه‌ها را تحویل بگیرید. راه دوم آن است که یک موقعیت فروش اتخاذ کنید. در هر دو حالت شما باید وجه تضمین را نزد اتاق پایاپای قرار دهید.

در حالت دوم فرض کنید در 94/6/20 خریداری حاضر است هر سکه را به مبلغ 930هزارتومان از ما خریداری کند و ما در مقابل قرارداد خرید سکه به روی 926هزارتومان قرارداد فروش سکه به روی 930هزارتومان را اتخاذ می‌کنیم. در این قرارداد به ازای هر سکه 40هزارتومان به صورت ناخالص و بدون هزینه‌های کارمزد سود کرده‌ایم، علاوه بر آنکه وجه تضمین آزاد می‌شود.

هرچه زودتر به سود برسیم بازده ما افزایش می‌یابد. در صورت بستن موقعیت دیگر تعهدی نخواهیم داشت. قراردادهای آتی در بازار کالای ایران رایج است و فواید بسیار دارد. با استفاده از تحلیل شرایط جهانی کالا و اقتصاد کشور می‌توان یک کالا را از منظر بنیادی انتخاب و با استفاده از تحلیل تکنیکال و نمودار‌ها موقعیت مناسب ورود و خروج به بازار و اتخاذ موقعیت را اختیار کرد.