بازارهای مالی و انواع آن
مدیریت سرمایه چیست | با 5 رکن اصلی این نوع مدیریت آشنا شوید
مدیریت سرمایه یک استراتژی علمی اما کاملا شخصی و مختص به هر سرمایهگذار است و بنا بر شخصیت، روحیات و اهداف مالی افراد، متفاوت خواهد بود. علاوه بر این، سن سرمایهگذار، میزان سرمایه، اهداف و زمان تعیین شده برای رسیدن به اهداف نیز نقش مهمی در تعیین استراتژی مدیریت سرمایه دارد. هدف اصلی مدیریت سرمایه، بقای آن است. در مرحله بعدی کسب سود و افزایش سرمایه در اولویت قرار می‌گیرند.
مدیریت سرمایه دانشی است که اگر به نحو درست از آن استفاده شود، نه تنها موجب بقای سرمایه می‌شود، بلکه سودآوری و افزایش سرمایه را نیز به همراه خواهد داشت. بنابراین، سرمایه گذار باید بیاموزد چگونه سرمایه خود را با توجه به مدل‌های سرمایهگذاری خود، به درستی مدیریت کند.
اهمیت مدیریت سرمایه در زندگی مالی
در سال‌های اخیر شاخص‌های بازار سهام رشد چشمگیری داشته و سرمایه گذاران با سرمایه‌های خرد و کلان و با هر میزان مهارت و تخصص مالی وارد این بازار شده‌اند. اگرچه روش‌های مطمئن و کم ریسک‌تری مانند صندوق‌های سرمایهگذاری وجود دارد، اما افراد زیادی ترجیح می‌دهند خودشان به معاملات سهام بپردازند.
جهت سرمایهگذاری منطقی و آگاهانه، لازم است سرمایه گذار قبل از ورود به بازار مفهوم و ارکان اصلی معامله‌گری از جمله ت حلیل تکنیکال ، تحلیل بنیادی، روانشناسی و مدیریت سرمایه را بیاموزد. در این میان، فراگیری مدیریت سرمایه از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که به طور مستقیم در بقای افراد در بازار تاثیرگذار است و می‌توان آن را ضامن حفظ و رشد سرمایه دانست.
مفهوم مدیریت سرمایه چیست؟
مفهوم مدیریت سرمایه که گاهی مدیریت ریسک نیز نامیده می‌شود، دانش و مهارت سرمایهگذاری با کمترین ریسک و با هدف کسب بیشترین بازده است. هدف اصلی آن، حفظ دارایی و کنترل ریسک و است. در واقع سرمایه گذار برای کسب بازده مورد انتظار خود، می‌بایست ریسک مشخصی را متحمل شود؛ اما برای جلوگیری از ضررهای سنگین، باید مقادیر بازده و ریسک پیش از ورود به موقعیت معاملاتی مشخص شود به گونه‌ای که در مقابل انتظار کسب سود معقول، ضرر احتمالی نیز کم باشد.
قوانین مدیریت ریسک در معاملات تاثیر به سزایی در راستای کاهش ضرر و زیان دارد. یک استراتژی معاملاتی در کنار مدیریت سرمایه، علاوه بر پیش‌گیری از ضررهای غیر منتظره، به تدریج موجب رشد سرمایه خواهد شد. مدیریت سرمایه و حتی دیگر ابزارهای مالی در معاملات سهام ، واحد و مشخص نیست و به شخص سرمایه گذار بستگی دارد. در واقع جزئیات و نحوه اعمال آن، با توجه به دیدگاه سرمایهگذار، اهداف مالی، تفکر و روحیات او متفاوت است. بنا بر چنین معیارهایی، رویکرد سرمایه‌گذاران اعم از ریسک‌گریز و ریسک‌پذیر بودن مشخص می‌شود.
رعایت اصول مدیریت سرمایه
به طور کلی نمی‌توان برای همه سرمایه گذاران قواعد واحدی تجویز کرد و معامله‌گران باید از قواعدی متناسب با شخصیت خود استفاده کنند. بطور مثال، میزان پذیرش ریسک در افرادی که در موقعیت‌های معاملاتی دیدگاه کوتاه مدت دارند به نسبت افرادی که دیدگاه بلند مدت دارند، متفاوت است. افراد زیادی با رویای ثروتمند شدن در زمان کوتاه وارد بازار سهام می‌شوند؛ چنین سرمایه‌گذارانی را نمی‌توان ریسک پذیر توصیف کرد زیرا واژه ریسک برای آنها تعریف نشده است زیرا آنها در محاسبات ذهنی خود فقط به سود فکر می‌کنند. ممکن است چنین سرمایه گذارانی مدتی سود بالایی را تجربه کند اما به دلیل عدم توجه به دانش مدیریت سرمایه و پذیرش ریسک نامحدود، ثروت خود را به نابودی می‌کشانند.
بیشتر بخوانید: سبد سهام چیست
وجه تمایز اصلی معامله‌گران موفق با دیگر سرمایه گذاران، رعایت اصول مدیریت سرمایه است که برای آن روش‌های مختلفی ارائه شده است. روش‌های کلاسیک اغلب تئوری و شامل محاسبات ساده هستند و مدل‌های نوین آن، بر مبنای جداول و فرمول‌های پیچیده ریاضی شکل گرفته‌اند. این روش‌ها به طور کلی بر مبنای ارزیابی ریسک در موقعیت‌های معاملاتی و به صورت انفرادی است که در نهایت قوانین و چهارچوب‌های مشخصی را برای محدوده ریسک پذیری معامله‌گران تعیین میکند.
ارکان اصلی مدیریت سرمایه را بشناسید
اگرچه برای مدیریت سرمایه فرمول و روش واحدی وجود ندارد اما شاخص‌های مرسومی وجود دارند که از آنها برای تعیین قوانین مدیریت سرمایه و بررسی دقیق موقعیت‌های معاملاتی در بازار استفاده می‌شود. ریسک، بازده، حجم معاملات، نسبت بازده به ریسک و نسبت افت سرمایه پنج رکن بازارهای مالی و انواع آن اصلی مدیریت سرمایه است که به هر کدام جداگانه می‌پردازیم.
سرمایه گذار برای آنکه معاملاتی اصولی و موفقیت آمیز داشته باشد، باید این شاخص‌ها را در هر موقعیت معاملاتی و پیش از ورود به آن بارزیابی کرده و درباره آنها تصمیم‌‌گیری کند. پس از تعیین این موارد، نقاط خروج و نیز سود و زیان مورد انتظار از معاملات مورد نظر با دقت مشخص می‌شود. مدیریت سرمایه در موفقیت هر استراتژی معاملاتی نقش حیاتی دارد و چشم پوشی از آن قطعا به شکست منتهی خواهد شد.
ریسک از بنیادی‌‌ترین مفاهیم بازار پول و سرمایه است. به بیان ساده، ریسک به معنای زیان احتمالی در سرمایهگذاری است. اجتناب از ریسک در دنیای معاملات غیرممکن است و می‌بایست در محاسبات منطقی و برای سرمایهگذاری هوشمندانه، درصد مشخصی از آن را در نظر گرفت. تعیین میزان ریسک قبل از ورود به بازارهای مالی و انواع آن معامله از اصولی‌ترین رسوم انجام معاملات موفق است. برای این منظور، سرمایه گذار باید مشخص کند که در معامله مورد نظر، چند درصد ضرر نسبت به کل سرمایه قابل تحمل و منطقی خواهد بود.
سرمایه گذار بنا بر منطق سرمایهگذاری در بازار، باید به میزان ریسک تعیین شده پایبند باشد؛ زیرا گاهی ممکن است با وسوسه تحمل ریسک بیشتر در ازای سود بالاتر، شاهد یک روند نزولی طولانی مدت باشد و یک ریسک نامحدود را متقبل شود.
بازده
سود حاصل از سرمایهگذاری، بازده نام دارد. مفهوم بازده نیز همانند ریسک به صورت درصد بیان می‌شود و بر مبنای دوره زمانی، عملکرد سایر داراییها در این دوره و شاخص‌های پولی ارزیابی می‌شود. بازدهی سرمایه‌گذاران در بازار سهام، از طریق افزایش قیمت سهم و سود نقدی سالانه آن حاصل می‌شود. بازده مطلوب می‌تواند تابعی از دیدگاه سرمایهگذاری، هزینه‌های معاملاتی، ماهیت دارایی، ریسک، نرخ بهره و درصد تورم باشد. به همین دلیل معیار مشخصی برای تعیین درصد بازده بهینه وجود ندارد. در واقع کسب بازده مطلوب تا حد زیادی، نتیجه مهارت سرمایه گذاران در معامله‌گری است که توانسته‌اند مدیریت سرمایه را در تمام مراحل موقعیت‌های معاملاتی خود، از لحظه ورود تا خروج اعمال کنند و بهترین نتیجه ممکن را بدست آوردند.
حجم معاملات
تعداد واحدهایی از یک دارایی که سرمایه گذار با پرداخت قیمت معادل مالکیت آن را بدست می‌آورد، حجم معاملات نامیده می‌شود. واحد شمارش داراییها در بازارهای سرمایه گذاری متفاوت است. به عنوان مثال شمش طلا را در واحد گرم، ارز را بر مبنای اسکناس با عدد مشخص و سهام را با برگه سهم معامله می‌کنند. به بیان ساده، حجم معاملات در بازار مالی از طریق تقسیم سرمایه بر قیمت واحد دارایی تعیین می‌شود.
منظور معامله‌گران از تعیین حجم معاملات در بازارهای سرمایه، تعیین حجم بهینه موقعیت معاملاتی متناسب با ریسک احتمالی آن است. ورود به معامله با حجم بالا، ریسک بالاتر و در نتیجه بازدهی بیشتری خواهد داشت؛ استدلال این جمله این است که در صورت صحیح یا غلط بودن پیش‌بینی سرمایه گذار درباره وضعیت بازار، به دلیل در اختیار داشتن تعداد بیشتری از دارایی، نسبت سود و زیان آن نیز بیشتر خواهد بود. سرمایه گذار منطقی هیچ‌گاه همه سرمایه خود را وارد یک موقعیت معاملاتی خاص نمی‌کند، بلکه حجم معامله خود را با توجه به حداکثر ریسک قابل تحمل تعیین میکند. در واقع باید بخشی از سرمایه وارد بازار شود و با تعیین نقاط خروج مشخص، قسمت کوچکی از دارایی در معرض ریسک قرار بگیرد.
نسبت بازده به ریسک
نسبت پاداش به ریسک یکی دیگر از شاخص‌های مهم و کاربردی در مدیریت سرمایه است. این نسبت در هر موقعیت معاملاتی از حاصل تقسیم بازده مورد انتظار به ریسک احتمالی بدست می‌آید. سرمایه گذاران باید پیش از ورود به سرمایهگذاری، این نسبت را محاسبه و آن را ارزیابی کنند. این شاخص، میزان ارزشمندی سرمایهگذاری را بیان میکند. نسبت بازده به ریسک در واقع نشان می‌دهد که در صورت در معرض خطر قرار گرفتن سرمایه، چند برابر بازده احتمالی بدست خواهد آمد.
حداقل مقدار مجاز برای این نسبت طبق اصول سرمایهگذاری منطقی،، عدد ۱ است. یعنی توان ریسک‌پذیری در یک موقعیت معاملاتی در بدترین حالت باید برابر بازده مورد انتظار باشد. در این نسبت مقادیر کمتر از ۱ قابل قبول نیست و نباید به معامله ورود پیدا کرد. زیرا سرمایه گذار نسبت به بازده احتمالی، ریسک بیشتری را تحمل میکند و این رویکرد در بلند مدت با زیان همراه خواهد بود.
از مهمترین کاربردهای نسبت بازده به ریسک، تعیین محدودیت برای سرمایه‌گذاران هیجانی است که معمولا متحمل ریسک‌های غیر منطقی می‌شوند. محاسبه این نسبت پیش از ورود به معامله، تعادلی بین ریسک و بازده مورد انتظار برقرار میکند؛ رویای سودهای نجومی در چنین سرمایه گذارانی در اکثر مواقع موجب پذیرش ریسک‌های سنگین و نابودکننده می‌شود. یک اصطلاح رایج بیان میکند که ریسک پذیری بالاتر، بازدهی احتمالی بیشتری را نتیجه خواهد داد. در واقع میزان بازده با مقدار ریسک پذیرفته شده مرتبط است؛ اما سرمایه گذار صرف کسب بازده بالاتر نمی‌تواند و نباید ریسک‌های نجومی را تحمل کند.
نسبت افت سرمایه
نسبت افت سرمایه، میزان افت قیمت یک دارایی در یک دوره خاص برای یک سرمایه گذاری، حساب معاملاتی یا صندوق است. نسبت افت سرمایه که به صورت درصدی بیان می‌شود، میزان کاهش ثروت سرمایه گذاری است که در یک سری از معاملات بازارهای مالی و انواع آن ناموفق عمل کرده یا معامله زیان ده بوده است. نسبت افت سرمایه از اختلاف میان سطح قبلی سرمایه پیش از ضرر و سطح فعلی سرمایه بعداز ضرربدست می‌آید.
بیشتر بخوانید: چگونه در بورس ضرر نکنیم
به طور طبیعی همه تریدرها افت سرمایه را تجربه کرده‌اند، اما تریدرهای حرفه‌ای در این بین متحمل ضرر هنگفت نشده‌اند زیرا در کنترل و محدود نگه داشتن آن مهارت کافی داشته‌اند. سرمایه گذاران باید همیشه به این اصل در مدیریت سرمایه توجه داشته باشند که مهمترین اصل در بازار سرمایه، بقا است.
قواعد مرسوم و توصیه‌های رایج در مدیریت سرمایه
- هر سرمایه گذار باید بر اساس شخصیت و رویکرد خود یک استراتژی معاملاتی برای خود در نظر بگیرد و به آن پایبند باشد.
- هدف اصلی مدیریت سرمایه، بقای آن است و کسب سود و افزایش سرمایه در الویت بعدی قرار می‌گیرند.
- پیش از ورود به یک معامله، باید ریسک و بازده مورد انتظار از آن معامله به دقت تعیین شود.
- محاسبه مقدار ریسک و بازده، یک تابع مستقیم از نقاط خروج احتمالی و حجم معاملات است.
- بنا بر اصول سرمایهگذاری و توصیه سرمایه گذاران موفق بازار سرمایه، حداکثر مقدار ریسک تعیین شده در هر موقعیت معاملاتی، نباید بیشتر از ۳ درصد باشد.
- کمترین مقدار مجاز در محاسبه نسبت بازده به ریسک در یک موقعیت معاملاتی، عدد ۱ است و در صورت کمتر بودن مقدار حاصل، ورود به این معامله خطای بزرگی خواهد بود.
- در صورتی که سرمایه گذار به چندین موقعیت معاملاتی باز به صورت هم‌زمان نیاز دارد، لازم است حداکثر ریسک قابل تحمل بین موقعیت‌های معاملاتی تقسیم شود.
- زمانی که سرمایه گذار به بازده نجومی انواع معاملات اعتباری و اهرمی فکر میکند، باید ریسک سنگین و چند برابری آن را نیز در نظر بگیرد.
- توصیه می‌شود سرمایهگذار آستانه تحمل افت سرمایه خود را در موقعیت‌های معاملاتی به طور دقیق مشخص کند. در صورت مواجهه با چند معامله زیان‌ده که نسبت افت سرمایه به محدوده خطر رسید، لازم است سرمایه گذار فرآیند معاملاتی خود را بدون تعلل برای مدتی متوقف کند.
جمع‌بندی
یک سرمایه گذار پیش از ورود به بازار سرمایه باید مشخص کند که چه نوع معامله‌گری است و چه سبک معاملاتی را در نظر دارد. بنا بر این موارد، یک استراتژی معاملاتی طراحی می‌شود که مدیریت سرمایه در بستر آن صورت می‌گیرد. در این استراتژی باید مشخص شود معامله در چه بازه زمانی انجام شود و گزینه سرمایه گذاری چه ویژگی‌ها و جذابیت‌هایی داشته باشد. سرمایه گذاران حرفه‌ای کاملا محتاط و ریسک گریز هستند و زمانی وارد یک معامله خواهند شد که ریسک آن درصد ناچیزی باشد.
همچنین برای ورود به معامله باید میزان سرمایه، نقاط ورود و خروج سرمایهگذاری و حد ضرر و حد سود تعیین شود که شما این موارد را بصورت اصولی و علمی در دوره تحلیل تکنیکال مقدماتی و دوره تحلیل تکنیکال پیشرفته بصورت حرفه ای فرا می گیرید. علاوه بر این، نظم مهمترین شاخص رفتاری یک معامله‌گر است و باید بتواند سرمایه بازارهای مالی و انواع آن خود را مطابق با استراتژی طراحی شده مدیریت کند. در مدیریت سرمایه، هیچ استراتژی معاملاتی نتیجه‌بخش نخواهد بود، مگر اینکه سرمایه گذار به اصول و قوانین آن پایبند باشد.
انواع روش های سرمایه گذاری در ایران
انسان‌ها در طول زندگی‌شان به طور دائمی در حال سرمایه گذاری هستند. سرمایه گذاری مالی به‌عنوان یکی از مهمترین انواع سرمایهگذاری به شمار می‌آید. بازارهای هدف متنوعی پیش روی افراد قرار دارد که می‌توانند در آنها به سرمایهگذاری بپردازند. بورس، طلا، ارز، املاک و مستغلات به‌عنوان مهمترین روش های سرمایه گذاری در ایران به شمار می‌آیند که جمع کثیری در کشور در این بازارها سرمایهگذاری می‌کنند. برای موفقیت در هر سرمایهگذاری نیاز است تا افراد مجموعه اصولی را رعایت کنند. یکی از این اصول استفاده از مشاوره سرمایه گذاری است. در این مقاله به بررسی انواع روش‌های سرمایهگذاری در ایران و اهمیت استفاده از مشاوره در سرمایهگذاری می‌پردازیم.
سرمایه گذاری چیست؟
انسان‌ها در طول در زندگی خود با کار کردن به دنبال کسب پول هستند. بخشی از پولی که افراد به دست می‌آورند، برای مصارف روزانه زندگی خرج می‌شود. اما بخش دیگری از پول تبدیل به سرمایه زندگی آنها می‌شود. سرمایه گذاری در اینجا معنی پیدا میکند. در واقع زمانی که افراد پول خود را تبدیل به کالای دیگری می‌کنند، به‌نوعی اقدام به سرمایهگذاری کرده‌اند.
سرمایهگذاری در حالت کلی با دو هدف صورت می‌گیرد:
- در وهله اول افراد به دنبال آن هستند که ارزش پول خود را در برابر نوسانات اقتصادی مانند تورم حفظ کنند.
- در ادامه افراد به دنبال کسب سود از محل سرمایه گذاری خود هستند تا بتوانند در آینده برای خود خلق پول کنند.
در بحث مشاوره سرمایه گذاری این نکته به‌درستی اشاره می‌شود که افراد نباید منبع درآمد واحدی برای خود تعریف کنند. بلکه باید با تعریف منابع مالی جدید، راه‌هایی متنوع برای کسب درآمد ایجاد کند.
انواع روش‌های سرمایه گذاری در ایران
سرمایه گذاری در حالت کلی به دو دسته تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از:
۱. روش سرمایه گذاری مستقیم
در روش مستقیم، فرد بدون نیاز به‌واسطه، به‌صورت شخصی وارد سرمایهگذاری می‌شود.
۲. روش سرمایه گذاری غیرمستقیم
در روش غیرمستقیم، فرد سرمایه خود را در اختیار یک واسطه قرار می‌دهد و در ازای این کار سودی را دریافت میکند.
لازم است که بدانید، سرمایه گذاری‌های مختلف در کشور ما رایج است که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم. انواع روش‌های سرمایهگذاری عبارت‌اند از:
۱. املاک و مستغلات
بازار املاک و مستغلات یکی از بازارهای سرمایهگذاری قدیمی در کشور است که بسیاری معتقد هستند که یکی از امن‌ترین بازارها برای سرمایهگذاری به شمار می‌آید.
۲. کالا
گاهی اوقات افراد از طریق خرید کالا اقدام به سرمایهگذاری می‌کنند. طلا و جواهرات به‌عنوان کالاهای سرمایه‌ای بسیار رایج در کشور به شمار می‌آیند.
۳. سهام
بورس به‌عنوان یکی دیگر از بازارهای مالی در کشورهای مختلف دنیا به شمار می‌آید که کاملاً ماهیت سرمایهگذاری داشته و افراد از طریق خرید و فروش سهام شرکت‌ها در آن فعالیت می‌کنند.
۴. ارز
بازار ارز نیز به سبب تورم اقتصادی حاکم بر کشور ما به‌عنوان یک روش سرمایه گذاری برای حفظ ارزش پول به‌حساب می‌آید.
۵. اوراق قرضه
دولت‌ها برای عملی کردن پروژه‌های عمرانی مختلف نیاز به سرمایه دارند. گاهی اوقات تأمین مالی پروژه‌های خود را از طریق انتشار اوراق قرضه در دستور کار قرار می‌دهند. در ازای عرضه این اوراق به خریداران تضمین می‌دهد که وجوه‌شان را با سود معینی به آنها بازگرداند.
۶. سپرده بانکی
بانک نیز یکی دیگر از روش‌های سرمایه گذاری به شمار می‌رود که مدت‌ها است در کشور رواج دارد. افراد وجوه خود را به بانک می‌سپارند و در ازای آن به‌صورت دوره‌ای سود مشخصی دریافت می‌کنند.
۷. صندوق سرمایهگذاری
افراد همچنین می‌توانند سرمایه خود در اختیار صندوق‌های سرمایهگذاری قرار دهند تا آنها اقدام به سرمایهگذاری کنند و سود حاصل از سرمایه گذاری بین دو طرف تقسیم می‌شود. صندوق‌های سرمایهگذاری به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند و افراد بسته به میزان ریسک‌پذیری‌شان، می‌توانند در آنها اقدام به سپرده‌گذاری کنند.
۸. ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال به‌عنوان یکی از جوان‌ترین بازارهای مالی شناخته می‌شوند که حدود 10 سال است در دنیا فراگیر شده و توجهات زیادی به این بازار جلب شده است.
سرمایه گذاری در بورس
بورس به‌عنوان یکی از بازارهای مالی مهم در کشور ما به شمار می‌آید. با آزاد شدن سهام عدالت در کشور، عملاً میلیون‌ها ایرانی وارد بازار سرمایه شدند. بورس به‌عنوان یکی از بازارهای مالی به شمار می‌آید که فعالیت در آن کاملاً تخصصی است. افراد باید آموزش لازم برای فعالیت در این بازار را به‌صورت مفصل و دقیق تجربه کنند. در غیر این صورت این بازار می‌تواند تبدیل به کوره‌ای برای سوزاندن سرمایه افراد بی‌تجربه و ناآشنا به مسائل بورس شود. برای سرمایهگذاری در بورس حتماً باید یکی از دو راه زیر را در پیش بگیرید:
-
بازارهای مالی و انواع آن
- آموزش لازم برای فعالیت در این بازار را باید قبل از هرگونه اقدام به سرمایه گذاری فرا بگیرید.
- از طریق صندوق‌های سرمایهگذاری اقدام کنید. این صندوق‌ها از افراد بسیار کاملاً باتجربه در بازار بورس تشکیل شده‌اند و به این ترتیب ریسک سرمایهگذاری شما کاهش پیدا میکند.
اهمیت استفاده از مشاوره در سرمایه گذاری
سرمایهگذاری در هر بازاری تحت تأثیر فاکتورهای مختلفی قرار دارد. اقتصاد مقوله پیچیده‌ای است که حتی بازارهای مالی و انواع آن متخصصان این علم نیز نمی‌توانند ادعا کنند که تسلط کاملی بر موضوعات آن دارند. اهمیت مسئله بهره‌گیری از مشاوره بورس یا سایر فرصت‌های سرمایهگذاری در همین‌جا مطرح می‌شود. شرایط کلان اقتصادی در هر کشوری به طور مستقیم روی بازارهای مالی اثرگذار است. دستیابی به درک درست از این بازارها در شرایط فعلی و پیش‌بینی وضعیت آینده آنها نیاز به تخصص بالایی دارد. برای این منظور باید زمان قابل توجهی صرف آموزش و تحلیل شود. به همین دلیل عملاً افرادی در جامعه مطرح می‌شوند که در نقش مشاور سرمایه گذاری فعالیت می‌کنند. این افراد می‌توانند شما را نسبت به شرایط بازار در حال و آینده کاملاً آگاه کنند.
فاکتورهای سرمایه گذاری ایمن
فاکتورهای متعددی در موفقیت سرمایه گذاری اثرگذار است که افراد برای دستیابی به موفقیت باید آنها را رعایت کنند. این فاکتورها عبارت‌اند از:
- هدف از سرمایهگذاری باید به طور دقیق قبل از هر اقدامی مشخص شود.
- میزان ریسک‌پذیری هر فرد عامل مؤثری در انتخاب بازار هدف است.
- سرمایه‌گذاران موفق به طور دائمی نسبت به مطالعه و آموزش اقدام می‌کنند.
- صبر و شکیبایی یکی از مهمترین خصلت‌های سرمایه‌گذاران موفق است.
- برای موفقیت در سرمایه گذاری باید به طور فعالانه در بازار نظارت داشت.
کارمنتو؛ پلتفرم مشاوره در حوزه‌های مختلف سرمایه گذاری
فرقی نمی‌کند که کدام‌یک از روش‌های فوق را برای سرمایه گذاری انتخاب می‌کنید. آنچه در وهله اول اهمیت دارد، این است که حتماً از مشاوره سرمایه گذاری استفاده کنید تا احتمال هرگونه ضرر و زیانی را به حداقل ممکن برسانید. کارمنتو با گردآوری تعدادی از مشاوران متخصص در حوزه‌های مختلف سرمایه گذاری، آماده است تا به عموم افرادی که قصد سرمایهگذاری در بازارهای مختلف مالی دارند، راهنمایی‌های لازم را ارائه دهد. تفاوتی نمی‌کند که در کدام نقطه از کشور حضور دارید؛ به‌راحتی می‌توانید از خدمات مشاوره سرمایه گذاری کارمنتو استفاده کنید و بازار هدف خود را به‌درستی شناسایی کنید.
ابزارهای نوین مالی برای تامین منابع بنگاه‌های اقتصادی/انتشار اوراق بدون ضامن با رتبه بندی موسسات
معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: عمدتا تامین مالی به‌نظام بانکی متکی بوده و اوراقی که تاکنون منتشر شده نیز نیازمند ضامن بانکی بوده، اما با ايجاد موسسات رتبه‌بندي می‌توان اوراق بدون ضامن منتشر كرد و این مساله از اتکای شرکت‌ها به نظام بانکی برای ضمانت‌ها می‌کاهد.
به گزارش خبرنگار ایمنا حسن امیری در نشست بررسی وضعیت فعلی و دورنمای بازار سرمایه در اتاق بازرگانی اصفهان، اظهار داشت: در حال حاضر، شمار زیادی از واحدهای تولیدی زیر ظرفیت کار می‌کنند و بسیاری از آنها هم با تعطیلی مواجه شده‌اند
وی افزود: معضل دیگر مربوط به کمبود نقدینگی شرکت‌هاست که بازار سرمایه می‌تواند در زمینه تامین مالی به شرکت‌ها و فعالان اقتصادی کمک شایانی کند؛ ازاین‌رو با استفاده از امکانات تامین مالی بازار سرمایه، تولید شرکت‌ها افزایش می‌یابد و این اتفاق نیز روی قیمت سهام EPE اثر مثبتی برجای می‌گذارد.
به گفته معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، طی چند سال اخیر بازار سرمایه تلاش کرده انواع اوراق را طراحی و به شرکت‌های مختلف معرفی کند و یکی از آنها اوراق رهنی است که در سال گذشته رونمایی شد.
وی تاکید کرد: این اوراق، تقویت بخش مسکن را به‌عنوان موتور محرکی برای بخش‌های مختلف اقتصادی کشور در پی دارد.
امیری همچنین اضافه کرد: با استفاده از صندوق‌های سرمایهگذاری پروژه، بسیاری از پروژه‌های بزرگ می‌توانند تامین مالی شوند.
کاهش اتکا به‌نظام بانکی به‌وسیله اوراق اجاره سهام
به گفته وی از دیگر امکاناتی که توسط بازار سرمایه فراهم‌شده، اوراق اجاره سهام است که مجوز این اوراق به تازگی در کمیته فقهی سازمان بورس اخذ شده است.
معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: این اوراق اجاره برای شرکت‌های سرمایهگذاری بسیار مفید است؛ برای نمونه شرکتی که در پرتوی خود سهامی دارد اما تمایلی به فروش آن ندارد، می‌تواند به پشتوانه این اوراق تامین مالی کند. همچنین زمانی که مراحل مربوط به دستورالعمل این اوراق به‌طور کامل طی شود می‌تواند برای شرکت‌های هلدینگ نیز ثمربخش باشد.
وی همچنین یکی از محورهای مهم در تامین مالی شرکت‌ها را بحث ضمانت‌ها دانست و گفت: عمدتا تامین مالی به‌نظام بانکی متکی بوده و اوراقی که تاکنون منتشر شده نیز نیازمند ضامن بانکی بوده، اما با ايجاد موسسات رتبه‌بندي می‌توان اوراق بدون ضامن منتشر كرد و این مساله از اتکای شرکت‌ها به نظام بانکی برای ضمانت‌ها می‌کاهد.
امیری در پایان از الزامات بازار سرمایه را امکان ورود شرکت‌های جدید به این بازار عنوان کرد و افزود: پیش از این، قواعد نسبتا دشوار موجود در سایر بازارها برای پذیرش شرکت‌های کوچک‌تر مانع از ورود آنها به بازار سرمایه و بهره‌‌مند شدن از امکانات آن می‌شد اما اکنون فرابورس ایران امکان ورود بازارهای مالی و انواع آن شرکت‌ها با اندازه و دسته‌بندی‌های مختلفی را به بازار سرمایه فراهم آورده است.
03117/117/4
اوراق بهادار (Security) چیست؟
بازارهای مالی در سرتاسر جهان، شامل بخش‌های مختلفی است، یکی از مهمترین بخش‌ها در بازارهای مالی، «اوراق بهادار» است. در این مطلب، با کمک مقاله‌ای از وب‌سایت اینوستوپدیا، با تعریف اوراق بهادار، انواع آن، سرمایهگذاری و معامله‌گری در این حوزه و وضعیت قانون‌گذاری آن آشنا خواهید شد.
اوراق بهادار چیست؟
اوراق بهادار (Security)، به هر دارایی یا حقی گفته می‌شود که ماهیت غیرفیزیکی دارد، از نظر قانون معتبر شناخته می‌شود و می‌توان آن را به فروش رساند.
در بیشتر کشورها، اوراق بهادار شامل موارد زیر می‌شود:
- یک موقعیت مالکیتی در شرکت‌هایی که به صورت عمومی در بورس معامله می‌شوند (سهام در بورس)
- یک رابطه طلبکاری از یک نهاد دولتی یا خصوصی (اوراق قرضه)
- یا یک حق مالکیت بر ابزارهای مالی مشتقه (قرارداد آتی یا قرارداد اختیار)
به زبان ساده، اوراق بهادار وعده‌ای است که از نظر قانونی لازم‌الاجرا است و می‌توان آن را خرید، فروخت و یا با چیز ارزشمند دیگری مبادله کرد.
برای درک بهتر اوراق بهادار به این مثال توجه کنید. فردی روی کاغذی می‌نویسد:
من در تاریخ ۱۰ فروردین ۱۴۰۰، خودروی خود را به دارنده‌ی این برگه انتقال خواهم داد.
اگر این برگه به تأیید یک نهاد دولتی یا قانونی برسد، تبدیل به اوراق بهادار می‌شود؛ یعنی ورقی که بها دارد. بنابراین این برگه دارای ارزش است و ممکن است مردم به خرید یا فروش این برگه علاقه نشان دهند. بدیهی است که اگر خودرو تا قبل از تحویل صحیح و سالم مانده باشد، ارزش برگه نیز بالا خواهد رفت. در مقابل اگر مشکلی برای اتومبیل پیش بیاید، افراد علاقه کمتری به در اختیار داشتن آن برگه نشان خواهند داد و در نتیجه، ارزش آن افت خواهد کرد.
انواع اوراق بهادار
انواع اوراق بهادار
اوراق بهادار را می‌توان به دو دسته عمده سهام و بدهی تقسیم کرد. با این حال، دسته دیگری به نام ترکیبی وجود دارد که در آن، بخشی از ویژگی‌های اوراق سهام و اوراق بدهی ترکیب شده است. در ادامه، با این سه دسته بیشتر آشنا خواهیم شد.
«سهام» یا «اوراق حقوق صاحبان سهام»، متداول‌ترین نوع از انواع اوراق بهادار است. سهام، یک نفع مالکیتی است که سهام‌داران در یک نهاد (مانند یک شرکت) در اختیار دارند و یکی از انواع سهم در بازار سرمایه است. اوراق سهام شامل دو دسته‌ی سهام عادی و سهام مقدم است.
دارندگان سهام معمولاً دریافتی منظم ندارند، هر چند در برخی موارد سود سهم را دریافت می‌کنند. اما سود اصلی سهام‌داران از این سرمایهگذاری، سودی است که از فروش خود سهام (اوراق بهادار) به دست می‌آید (با این فرض که ارزش سهم افزایش یافته باشد).
دارندگان سهام این اختیار را دارند که به میزان سهام خود، در کنترل شرکت سهیم باشند. ضریب تأثیر رأی هر سهام‌دار به نسبت سهمی است که در اختیار دارد. در صورت ورشکستگی شرکت، سهام‌داران پس از پرداخت کلیه تعهدات به طلبکاران، باقی‌مانده دارایی شرکت را به نسبت سهمی که دارند، بین خود تقسیم می‌کنند. در صورتی‌که دارایی مالی شرکت برای پرداخت تعهدات به طلبکاران کافی نباشد، این بدهی از کالاها یا خدمات شرکت پرداخت می‌شود.
اوراق بدهی
«اوراق بدهی» بیانگر پولی است که وام گرفته شده است و باید بازپرداخت شود. اندازه وام، نرخ بهره و تاریخ سررسید یا تمدید، تحت شرایطی در این اوراق قید می‌شود. اوراق بهادار بدهی شامل اوراق قرضه دولتی و شراکتی، گواهی‌های سپرده و اوراق وثیقه‌دار است.
زمانی که کسب‌وکارها یا نهادهای دولتی برای انجام فعالیت‌های اقتصادی نیاز به پول داشته باشند، با فروش اوراق قرضه می‌توانند سرمایه مورد نیاز خود را تأمین کنند. سرمایهگذار با خرید اوراق قرضه که از آن به عنوان «اوراق بهادارِ با درآمد ثابت» نیز یاد می‌شود، برای بازه زمانی خاصی مقداری پول به یک نهاد قرض می‌دهد و بهرۀ ثابتی (ماهانه بازارهای مالی و انواع آن یا سالانه) از آن نهاد تحت عنوان درآمد ثابت دریافت میکند. اوراق قرضه دارای تاریخ سررسید است. وقتی اوراق قرضه به موعد سررسید خود می‌رسد، نهادی که پول سرمایه‌گذاران را دریافت کرده است، اصل پول را بازپرداخت میکند.
به‌طور کلی، دارندگان اوراق بدهی به طور منظم بهره، بازپرداخت اصل پول و سایر حقوق قراردادی تصریح شده (که شامل حق رأی نیست) را دریافت می‌کنند. این اوراق برای مدت معینی صادر می‌شوند و در پایان توسط صادرکننده یا «ناشر» بازخرید می‌شوند. ناشر، نهادی حقوقی است که اوراق بهادار را به نام خود منتشر میکند.
اوراق ترکیبی
«اوراق بهادار ترکیبی» همانطور که از نامش پیداست، برخی از ویژگی‌های اوراق بدهی و سهام را در کنار هم دارد. اوراق ترکیبی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود:
- سهام تضمینی: قرارداد اختیاری که توسط شرکت صادر می‌شود و به سهام‌داران حق خرید سهام را در یک بازه زمانی و با یک قیمت مشخص می‌دهد.
- سهام ترجیحی: سهم شرکت‌هایی که پرداخت بهره، سود سهام یا سایر بازدهی‌های سرمایه در آنها ارجح است.
- اوراق قابل تبدیل: اوراق قرضه‌ای که می‌توان آنها را در بازار بورس به سهام شرکت ناشر تبدیل کرد.
سرمایهگذاری در حوزه اوراق بهادار
نهادی که اوراق بهادار را تولید کرده و به فروش می‌رساند، «ناشر» نام دارد و کسانی که این اوراق را می‌خرند، سرمایهگذار نامیده می‌شوند.
به‌طور کلی، اوراق بهادار نمایانگر یک سرمایهگذاری و وسیله‌ای است که نهادها، شرکت‌ها و سایر بنگاه‌های تجاری می‌توانند به‌وسیله آن سرمایه جذب کنند. شرکت‌ها با عرضه سهام خود به عموم مردم از طریق عرضه اولیه سهام (IPO) می‌توانند سرمایه بسیار زیادی جذب کنند.
برای مثال، مسئولین یک شهر یا ایالت یا کشور می‌توانند با صدور اوراق قرضه شهری، وجوه مورد نیاز برای یک پروژه را جمع‌آوری کنند. بسته به تقاضای بازار و یا ساختار قیمت‌گذاری یک موسسه، جذب سرمایه از طریق عرضه اوراق می‌توند گزینه مناسب‌تری نسبت به تأمین اعتبار از طریق وام بانکی باشد.
سرمایهگذاری در حوزه اوراق بهادار
از طرف دیگر، خرید این اوراق با پولِ وام‌گرفته‌شده، که اصطلاحاً «خرید وجه تضمین با اهرم» نیز نامیده می‌شود، یکی از روش‌های محبوب برای سرمایهگذاری است. در اصل، یک شرکت ممکن است برای تسویه بدهی یا سایر تعهدات خود به نهادهای دیگر، حقوق مالکیتی خود را به صورت پول نقد یا سایر انواع اوراق بهادار به اشخاص حقیقی واگذار کند. این نوع تمهیداتِ وثیقه‌ای اخیرا در بین سرمایه‌گذاران نهادی افزایش یافته است.
اوراق بهادار چگونه معامله می‌شوند؟
اوراقی که به صورت عمومی معامله می‌شوند، در فهرست «بورس» قرار می‌گیرند. بورس، بازاری متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران یا معامله‌گران و طبق مقررات، مورد دادوستد قرار می‌گیرد.
ناشران می‌توانند با اطمینان دادن به معامله‌گران از جنبه قانون‌گذاری و تأمین نقدینگی، نظر معامله‌گرها را به سهام خود جلب کنند. در سال‌های اخیر، سیستم‌های تجاری الکترونیکی غیر رسمی متداول‌تر شده‌اند و معامله‌گران به جای دادوستد اوراق کاغذی، به صورت آنلاین معامله می‌کنند.
همانطور که اشاره شد، به اولین فروش عمده سهام یک شرکت در بورس، «عرضه اولیه» (IPO) گفته می‌شود. بازاری که یک سهم برای اولین بار در آن پذیره‌نویسی و عرضه می‌شود، «بازار اولیه» نامیده می‌شود.
در جریان عرضه اولیه، ناشر، فروشنده سهم است و سرمایهگذار یا تریدر، معامله‌گر سهم هستند. اما بعد از پایان عرضه اولیه، سهم وارد معاملات ثانویه می‌شود که در آن، سهم‌ها صرفا به عنوان یک دارایی از یک تریدر یا سرمایهگذار به تریدر دیگر منتقل می‌شوند. به بازاری که معاملات ثانویه در آن جاری است، «بازار ثانویه» گفته می‌شود. سهام‌داران می‌توانند سهام خود را در ازای پول نقد یا سود سرمایه به سایر سرمایه‌گذاران بفروشند، بنابراین، بازار ثانویه بازار اولیه را تکمیل میکند.
اوراق بهادار ممکن است به صورت خصوصی و به گروه محدودی که واجد شرایط هستند، عرضه شود. هر از گاهی سهام شرکت‌ها به صورت ترکیبی از عرضه عمومی و خصوصی ارائه می‌شوند.
انواع دیگر اوراق بهادار
اوراق بهادار دارای گواهی به صورت فیزیک و کاغذی ارائه می‌شوند. این اوراق همچنین ممکن است در سیستم ثبت مستقیم نگهداری شوند. به عبارت دیگر، یک مامور ثبت به نمایندگی از شرکت، سهام شرکت را بدون اینکه نیاز به صدور گواهی فیزیکی باشد، حفظ میکند.
فناوری‌ها و سیاست‌های مدرن، نیاز به اوراق دارای گواهی را برطرف کرده است. اکنون سیستمی توسعه یافته است که در آن ناشران می‌توانند یک گواهی جهانی واحد را به نمایندگی از تمام اوراق بهادار معتبر، در یک صندوق امانت‌داری بین‌المللی به نام شرکت «Depository Trust» یا «DTC» سپرده‌گذاری کنند. کلیه اوراق بهاداری که در DTC معامله می‌شوند، به صورت الکترونیکی هستند. شایان ذکر است که اوراق بهادار دارای گواهی و بدون گواهی هیچ تفاوتی از نظر حقوق و امتیازات سهام‌دار و ناشر ندارند.
اوراق بهادار حامل به اوراق قابل مذاکره گفته می‌شود که حقوق مربوط به اوراق را به سهام‌دار می‌دهد. این اوراق تحت موارد خاص از یک سرمایهگذار به سرمایهگذار دیگر منتقل می‌شوند. اوراق حاملی که قبل از الکترونیکی شدنِ اوراق وجود داشتند، از لحاظ ماهیت مالکیتی همیشه مجزا از هم بودند؛ یعنی هر ورق بهادار، بیانگر یک دارایی جداگانه بود و از نظر قانونی با سایر اوراق تفاوت داشت. این اوراق بهادار در اکثر موارد قابل دادوستد هستند، اما در موارد نادری نیز این‌گونه نیست. این بدان معناست که با وام گرفتن، وام‌گیرنده می‌تواند در زمان بازپرداخت، خودِ دارایی یا یک دارایی مشابه دیگر را که معادل با دارایی اصلی است، پرداخت کند. در برخی موارد، ممکن است از اوراق بهادار حامل برای دور زدن مالیات استفاده شود. به همین دلیل، ناشران، سهام‌داران و قانون‌گذاران دید مثبتی به این اوراق ندارند. بنابراین استفاده از این اوراق در ایالات متحده نادر است.
اوراق بهادار ثبت‌شده به گونه‌ای از اوراق گفته می‌شود که نام سهام‌دار و سایر جزئیات لازم توسط ناشر در یک دفتر کل ثبت می‌شود. هرگونه دادوستد این اوراق به شرطی انجام می‌شود که اصلاحات لازم در دفتر کل ثبت شود.
قانون‌گذاری
در ایالات متحده، «کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده آمریکا» (SEC)، عرضه عمومی و فروش این اوراق را قانون‌گذاری میکند.
کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا
اما در ایران، این وظیفه به «شورای عالی بورس و اوراق بهادار» و «سازمان بورس و اوراق بهادار» محول شده است. طبق قوانین اوراق، مصوب سال ۱۳۸۴ مجلس شورای اسلامی، تعریف این دو نهاد به شرح زیر است:
«شورا» بالاترین رکن بازار است که تصویب سیاست‌های کلان آن بازار را برعهده دارد. اعضـای شورا به شرح زیر است:
- وزیر امور اقتصادی و دارایی
- وزیر بازرگانی
- رییس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
- رؤسای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و اتاق تعاون
- رئیس «سازمان» که به عنوان دبیر شورا و سخنگوی سازمان نیز انجام وظیفه خواهد کرد
- دادستان کل کشور یا معاون وی
- یک نفر نماینده از طرف کانون‌ها
- سه نفر خبره مالی منحصراً از بخش خصوصی با مشورت تشکل‌هـای حرفـه‌ای بـازار اوراق بهـادار بـه پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی و تصویب هیئت وزیران
- یک نفر خبره منحصراً از بخش خصوصی به پیشنهاد وزیر ذيربط و تصویب هیئت وزیـران بـرای هـر بورس کالایی
سازمان بورس
«سازمان بورس»، یک موسسه عمومی غیردولتی است که دارای شخصیت حقـوقی و مـالی مسـتقل بـوده و از محـل کارمزدهای دریافتی و سهمی از حق پذیرش شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار و سایر درآمدها اداره می‌شود.
ساختمان سازمان بورس
برای اطلاع از جزئیات تعاریف و قوانین بورس در ایران، می‌توانید به وب‌سایت سازمان بورس مراجعه کنید.
بازار سرمایه و بورس و انواع آن
در این مبحث قصد داریم برای شما از انواع بازارهای سرمایه و سرمایهگذاری در بازار سرمایه مخصوصا بورس صحبت کنیم. به شما خواهیم گفت چطور سرمایهگذاری در بازار سرمایه را امتحان کنید تا از اقدام خود پشیمان نشوید؛ همچنین در مورد بازار پولی، اتفاقاتی که در آن می‌افتد و چند نمونه از تفاوت و تشابهات بازارها صحبت می‌کنیم.
بازار مالی و انواع آن
شاید تا به حال بر این باور بوده باشید بازار محدود به محلی است که شخصا افراد در آن حضور پیدا می‌کنند و بنا بر نیازی که دارند اقدام به خرید کالایی می‌کنند، اما باید بدانیم اصطلاح “بازار” محدود به این مورد نیست. ما نوع دیگری از بازار به نام بازار مالی را برای شما تعریف و سپس به مطالعه انواع آن خواهیم پرداخت.
بازار مالی
بازار مالی مفهومی گسترده دارد که برای طیف وسیعی از بازارها به کار می‌رود. هر بازاری که در آن تجارتی صورت می‌گیرد یک بازار مالی به حساب می‌آید.
معامله‌گران در بازارهای مالی، دست به خرید و فروش دارایی‌های مالی می‌زنند. دارایی‌هایی از قبیل اوراق‌بهادار، طلا، سهام، کالا و… در این بازارها معامله می‌شوند. قیمت معاملات در این بازارها بر اساس فرایند عرضه و تقاضا مشخص می‌شود.
برای اینکه شرکت‌ها بتوانند به سرمایه مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند لازم است بازارهای مالی، یک سیستم باز و منظم ایجاد کنند. بازارهای مالی برای عملکرد صحیح اقتصادهای سرمایه‌داری بسیار حیاتی هستند. درواقع بازارهای مالی پلی است بین دو دسته از افراد: افراد با مازاد منابع و کسانی که با کمبود منابع مالی مواجه هستند.
اکثر افراد زمانی بازارهای مالی و انواع آن که حرف از بازارهای مالی می‌شود، فقط به یاد بورس اوراق بهادار می‌افتند. در حالی که بازارهای مالی مختلف، با اهداف متفاوتی وجود دارد که تعداد اندکی با آن ها آشنایی دارند.
برای مثال بازارهای بورس کالا، بازار طلا، بازار مسکن و… نمونه‌هایی از انواع بازارهای مالی هستند که در اینجا به اختصار به چند مورد از آن ها می‌پردازیم.
می‌توانیم بازارهای مالی را بر‌اساس حق مالی، سررسید بازارهای مالی و انواع آن ابزار مورد معامله، ساختار سازمانی و زمان واگذاری آنها به چهار دسته طبقه‌بندی کنیم:
- بازارهای مالی بر‌اساس حق مالی
- بازار مالی بر‌اساس سررسید ابزار مورد معامله
- بازارهای مالی بر‌اساس ساختار سازمانی
- بازارهای مالی بر‌اساس زمان واگذاری
هر کدام از این چهار بازارها خود طبقه بندی مربوط به خود را دارند که در ادامه ضمن توضیحاتی آن را ذکر خواهیم کرد.
۱. بازارهای مالی بر اساس حق مالی
دو دسته‌اند: بازار بدهی و بازار سهام
۱.۱: بازار بدهی
در بازار بدهی مطالبات ثابت یا ابزارهای بدهی مثل اوراق قرضه معامله می‌شوند.
۱.۲: بازار سهام
در بازار سهام سرمایه‌گذاران به مبادله سهام می‌پردازند.
۲. بازار مالی بر‌اساس سررسید ابزار مورد معامله
این نوع بازار به طور کلی به دو دسته بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شود.
۲.۱: بازار پول
یکی از انواع بازارهای مالی، بازار پول است که در آن از هر ابزار یا دارایی با توان نقد شوندگی بالا یا ابزارها و دارایی‌های خرد برای تبادل استفاده می‌شود. این ابزارها معمولا توسط اشخاص، بنگاه‌های تجاری و شرکت‌ها استفاده می‌شوند و در واقع نوعی جانشین پول هستند که سررسید کمتر از یک سال دارند.
از اصلی‌ترین دلایلی که بازار پولی مورد توجه اشخاص و بنگاه‌ها قرار گرفته است می‌توان به عدم نیاز به هم‌زمانی دریافت پول و انجام مخارج، اشاره کرد. ابزارهایی که می‌توان در بازار پول استفاده کرد شامل: سپرده‌ها، وام با وثیقه، حواله و بروات، می‌شود.
همانطور که اشاره کردیم سرعت نقد‌شوندگی در این بازار بسیار بالا است. نرخ بهره در بازار پول، با مدت زمان نگهداری اوراق بهادار متناسب است. یعنی هرچه مدت زمان نگهداری اوراق بهادار بیشتر باشد، از آن طرف نرخ بهره هم افزایش پیدا میکند. نرخ بهره بازار پول کمتر از نرخ بهره بازار سرمایه است چرا که مدت زمان سررسید کوتاه‌تر است. همچنین ریسک عدم پرداخت در این بازار پایین است.
اگر بخواهیم نمونه هایی از اوراق قابل معامله در بازار پول برای شما بیاوریم، اوراق خزانه (اوراق بهادار کوتاه‌مدت با سررسید ۳ ماه تا یک سال) و اوراق تجاری شرکت‌ها (اوراق با سررسید ۲۷۰ روز یا کمتر)، را برای شما مثال می‌زنیم. از نهادهای مالی مختلف این بازار هم می‌توان به بانک‌های تجاری و واسطه‌های مالی و… اشاره کرد.
۲.۲: بازار سرمایه
بازار سرمایه یا همان بازار بورس اوراق بهادار، یکی از بازارهای مالی است. این بازار برای خرید و فروش اوراق قرضه و اوراق مالکیت است. ایجاد پل ارتباطی بین تامین کننده سرمایه‌های خرد و کلان، چه حقیقی و چه حقوقی و متقاضیان سرمایه مثل شرکت‌ها کار اصلی بازار سرمایه است.
بازار سرمایه در واقع فرآیند خرید و فروش ابزارهای مالی (اسناد خزانه، اوراق تجاری و گواهی سپرده) را آسان میکند. شاخص‌ترین ابزار مالی این بازار اوراق مالکیت که اکثرا با نام سهام شناخته می‌شود و اوراق قرضه یا مشارکت است.
برخلاف بازار مالی پول، بازار سرمایه محلی برای عرضه و فروش سهام و اوراق قرضه با سررسید بیشتر از یک سال است.
با توجه به اهمیت بازار سرمایه در بین بازارهای مالی، به تعریف آن و دسته‌بندی‌هایش بسنده نمی‌کنیم و مطالبی افزون بر آن را در ذیل این مطلب برای شما می‌گوییم.
بازار سرمایه ابزارهای قابل معامله در خود را از لحاظ چرخه عمرشان در دو بازار مختلف در خود جای داده است.
بازار اولیه
بازاری که اوراق بهادار برای اولین بار در آن عرضه و مبادله می‌شوند، بازار اولیه است. بر این اساس می‌توانیم بگوییم تشکیل سرمایه در بازار اولیه اتفاق می‌افتد.
بازار ثانویه
بعد از اینکه اوراق بهادار برای بار اول، در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفت، وارد بازار ثانویه می‌شود. بازار ثانویه این امکان را فراهم می‌آورد تا اوراقی که قبلا در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفتند، دوباره معامله شوند و دارندگان آنها نگرانی‌ای بابت خرید و فروش اوراق نداشته باشند. جالب است بدانید تعداد دفعات انجام معامله در بازار ثانویه محدودیتی ندارد. بازار بورس نمونه‌ای سازمان‌یافته از این بازارها است.
در بازار ثانویه، قیمت اوراق بهادار (مثل سهام)، نشان‌دهنده عملکرد مدیریت شرکت است. هرچه قیمت سهامی بالا برود، نشانگر عملکرد بهتر واحد مدیریت است که در نهایت منجر‌به افزایش سرمایه و ثروت سهامدارانش خواهد شد.
بازار ثانویه می‌تواند به شکل‌های زیر نیز وجود داشته باشد:
بازار مذاکره یا حراج
در بازار مذاکره یا حراج خریداران و فروشندگان و یا کارگزاران آنها به‌طور مستقیم با هم معامله می‌کنند. زمانی معامله در این بازار انجام می‌گیرد که بالاترین قیمتی که برای خرید سهم پیشنهاد شده با پایین‌ترین قیمتی که یک شخص حاضر است سهام خود را به فروش برساند، برابر باشند.
بازار کارگزاری
اگر به تعداد کافی خریدار و فروشنده در بازار مزایده وجود نداشته باشد، معامله‌گران به سراغ یک کارگزار می‌روند. کارگزار با گرفتن حق کمیسیون، طرف معامله‌ای که حاضر به خرید یا فروش سهامش متناسب با شرایط شما باشد را می‌یابد و به این شکل معامله انجام می‌شود.
بازار دلالی
افرادی هم در بازار وجود دارند که حاضرند ریسک ناشی از نوسانات قیمت‌ها را به جان بخرند. این‌گونه افراد از تغییرات قیمت در بازار استفاده می‌کنند. نوسان‌گیر‌ها را می‌توان از جمله فعالان این بازار دانست.
۳. بازارهای مالی بر‌اساس ساختار سازمانی
بازارهای مالی از لحاظ قانون‌مندی، نظم و ساختار سازمانی به چهار دسته زیر تقسیم می‌شوند.
۳.۱: بازارهای رسمی
بورس اوراق بهادار یکی از بازارهای رسمی سازمان‌یافته است که شامل تسهیلات فیزیکی مشهود است. قوانین و شرایط سخت‌گیرانه‌ای برای شرکت‌هایی که به این بازار ورود پیدا می‌کنند اعمال می‌شود. این شرکت‌ها از لحاظ میزان نقدینگی، شفافیت اطلاعات و… مورد بررسی قرار می‌گیرند. می‌توان گفت ریسک شرکت‌های فعال در بورس کمتر از سایر بازارها مثل فرابورس است. عمده‌ترین اعضای فعال در بورس ایران، کارگزاران، معامله‌گران و بازارسازان هستند.
به این بازار، بازار اول هم گفته می‌شود و معاملات مربوط به شرکت‌های بورسی در آن انجام می‌شود.
۳.۲: بازار خارج از بورس
بازار خارج از بورس (OTC) که به آن بازار مبتنی بر چانه‌زنی هم گفته می‌شود، بازاری است که در آن، بر روی اوراق بهادار شرکت‌هایی که در بورس پذیرفته نشده‌اند معامله صورت می‌پذیرد. این بازار مکان فیزیکی‌ای ندارد و شرایط آسان‌تری برای ورود به آن، به نسبت بازارهای رسمی وجود دارد.
در ایران بازار فرابورس یعنی همان بازار خارج از بورس و تنها تفاوتی که بین آنها وجود دارد این است که بازار فرابورس دارای یک مکان فیزیکی است. همچنین به این بازار، بازار دوم نیز گفته می‌شود.
۳.۳: بازار سوم
این بازار، کلیه بازارهای خارج از بورس را شامل می‌شود. در این بازار تمام اوراق بهاداری که در بورس پذیرفته شده‌اند، در خارج از بورس مورد معامله قرار می‌گیرند. معمولا سازمان‌ها و موسسات بزرگ سرمایهگذاری در این بازار به معامله اوراق بهادار می‌پردازند. شاید یکی از دلایل این کار، حق کمیسیون و کارمزد کمتری که این بازار دارد، باشد.
۳.۴: بازار چهارم
معمولا سازمان‌هایی که قصد انجام معاملات خیلی بزرگی را دارند، در بازار چهارم فعالند. در این بازار به این دلیل که کارمزدی پرداخت نشود، طرفین معمولا به‌طور مستقیم و بدون دخالت کارگزار اقدام به معامله می‌کنند. نوعی سیستم کامپیوتری وجود دارد که موسسات با استفاده از آن می‌توانند مقادیر زیادی از اوراق بهادار و یا سهام را بدون وجود هیچ واسطه‌ای خرید و فروش کنند. معمولا این بازار برای معاملات عمده و بلوکی است.
۴. بازارهای مالی بر‌اساس زمان واگذاری
در آخرین تقسیم‌بندی بازار را از نظر زمان واگذاری به دو دسته بازار آتی و بازار نقدی تقسیم‌بندی می‌کنیم.
