امواج الیوت چیست؟

الیوت بیان کرد که روند در قیمت های مالی ناشی از روانشناسی غالب سرمایه گذاران است. وی دریافت که نوسان ها در روانشناسی جمعی همیشه در همان الگوهای تکراری فراکتال یا «امواج» در بازارهای مالی ظاهر می شود. نظریه الیوت تا حدودی به «نظریه داو» (Dow Theory) شباهت دارد، زیرا هر دو می گویند که قیمت سهام در قالب امواج حرکت می کند. از آنجا که الیوت ماهیت «فراکتالی» بازارها را نیز به رسمیت شناخت، توانست جزئیات بیشتری را تجزیه و تحلیل کند. فرکتال ها ساختارهایی ریاضی هستند که در مقیاس های کوچک تر بی نهایت بار تکرار می شوند. الیوت کشف کرد که ساختار الگوهای قیمت سهام بورس به همان گونه است. وی سپس شروع به بررسی این موضوع کرد چگونه می توان از این الگوهای تکراری به عنوان شاخص های پیش بینی کننده بازار آینده استفاده کرد.
معجزه امواج الیوت
یه موضوع خیلی خیلی جالب در بازارهای مالی، اینه که اگر کل نمودار سهمها رو بتونیم تو یه نگاه ببینیم، متوجه میشیم که کل این ساختار از یه فرمول خاص تبعیت میکنه!
خیلی جالبه. یعنی حتی بزرگترین حرکتها هم طبق یه قانون و قاعده پیش رفته.
آقای الیوت، چندین سال پیش به این نتیجه رسیده و متوجه شده که ریزترین حرکات و درشتترین حرکات بر طبق یک الگوی موجی شکل میگیره.
و اومده واسه هرکدوم از این موجها یه سری ویژگی تعریف کرده.
مثلا یه سری موجها قدرتدهنده هستن. یه سری اصلاحی. یه سریشون قوی هستن. یه سریشون ضعیفن. یه سریشون تکرارشوندهاند یه سریشون اینجور نیستن.
اسم این امواج، الیوت شد. به احترام تحقیقاتی که ایشون روی این امواج کردن
لازمه بگم که امواح الیوت جزو تحلیل تکنیکال می باشد
حالا به چه دردی میخوره؟
ما اگر امواج الیوت رو بلد باشیم و ویژگیهای هرکدوم رو بدونیم، میتونیم تو لایو بازار تشخیص بدیم که الان کجا هستیم.
یعنی تو اشل بزرگتر میتونیم نمودارمون رو بسنجیم و دید کلیتری نسبت به وضعیت سهم و بازار داشته باشیم.
یه نکته خیلی جالب دیگه در مورد الیوت این هست که موجهاش ساده نیستن. یعنی هر موج خودش داخلش یه الیوت دیگهست.
بذارید رک بگم. یادگیری الیوت سخته… پیچیدست… مفهومیه.
اما اگر خوب یادش بگیرید خیلی میتونید به بازار مسلط بشید.
میتوانید تشخیص بدید الان در چه وضعیتی هستید، آیا خواب پول دارید یا رشد شارپ؟
آیا سهم استراحت داره یا آهسته و پیوسته به سمت اهداف بالاتر میره؟
این مقاله رو حتما بفرست برای تریدرهایی که میشناسی. چون امواج الیوت واقعا در ایران اونقدری که باید جدی گرفته بشه نشده. بذار بقیه هم از وجود چنین علمی استفاده کنن.
موج الیوت در معاملات مالی چیست ؟
اقتصادی رکنا: موج الیوت یک شاخص تکنیکال نیست، بلکه یک نظریه است.به همین دلیل، هیچ روش صحیحی برای استفاده از آن وجود ندارد و ذاتا ذهنی است. پیش بینی دقیق حرکت های بازار با استفاده از نظریه امواج الیوت نیاز به تمرین و مهارت دارد، چون معامله گران باید بدانند چگونه شمارش موج ها را رسم کنند.
به گزارش رکنا، موج الیوت به یک نظریه (یا اصل) اشاره دارد که سرمایه گذاران و معامله گران از آن در تحلیل تکنیکال استفاده می کنند. این اصل بر این ایده استوار است که بازارهای مالی صرف نظر از بازه های زمانی، تمایل به پیروی از الگوهای خاص دارند.
اساسا نظریه موج الیوت (EWT) نشان می دهد که حرکت های بازار دنباله ای طبیعی از چرخه های روانشناسی جمعیت است. الگوها با توجه به احساسات فعلی بازار ایجاد می شوند که به تناوب بین نزولی و صعودی تغییر می کنند.
نظریه امواج الیوت در دهه 1930 میلادی توسط رالف نلسون الیوت (حسابدار و نویسنده آمریکایی) ایجاد شد. البته، این نظریه به لطف تلاش های رابرت آر پرچتر و ای جی فراست در دهه 1970 محبوبیت یافت.
در ابتدا EWT اصل موج نامیده می شد که رفتار انسان را تشریح می کرد. نلسون الیوت با مطالعه دقیق داده های بازار و مخصوصا بازارهای سهام نظریه امواج الیوت را معرفی کرد.
در حال حاضر، از نظریه امواج الیوت در تحلیل تکنیکال و برای شناسایی چرخه ها و روندهای بازار استفاده می کنند. امواج الیوت را می توان برای طیف وسیعی از بازارهای مالی به کار برد. البته، این یک شاخص یا تکنیک معاملاتی نیست، بلکه نظریه ای است که به پیش بینی رفتار بازار کمک می کند. همانطور که پرچتر در کتاب خود اظهار داشت:
نظریه الیوت در درجه اول یک ابزار پیش بینی نیست، بلکه شرح مفصلی از نحوه رفتار بازار ها است.
الگوی اصلی موج الیوت
به طور معمول، الگوی اصلی موج الیوت یک الگوی 8 موجی قابل شناسایی دارد که شامل 5 موج انگیزه (که در جهت روند اصلی حرکت می کنند) و سه موج اصلاحی (که در جهت مخالف حرکت می کنند) است.
بنابراین، یک چرخه کامل موج الیوت در یک بازار صعودی به شکل زیر است:
موج الیوت – 8 موج در چرخه صعودی
توجه داشته باشید که در این مثال، پنج موج انگیزه داریم: سه موج در حرکت صعودی (1،3، 5) بعلاوه دو موج در حرکت نزولی (A, C) . به بیان ساده تر، هر حرکتی که همسو با روند اصلی باشد، ممکن است موج انگیزه در نظر گرفته شود. بنابراین، 2، 4 و B سه موج اصلاحی هستند.
اما طبق نظریه الیوت، بازارهای مالی الگوهایی از نوع فراکتال طبیعی ایجاد می کنند. بنابراین، اگر در بازه های زمانی طولانی تر زوم کنیم، حرکت از 1 به 5 را نیز می توان یک موج انگیزه مجزا (I)در نظر گرفت، در حالی که A-B-C ممکن است یک موج اصلاحی واحد باشد (II).
موج الیوت – موج فراکتال
همچنین، اگر روی بازه های زمانی کوتاه تر زوم کنیم، یک موج انگیزه (مانند 3) را می توان به پنج موج کوچکتر تقسیم کرد.
در مقابل، چرخه الیوت در یک بازار نزولی به شکل زیر است:
امواج الیوت – چرخه نزولی
امواج انگیزه
طبق تعریف پرچتر، امواج انگیزه همیشه در جهت روند بزرگتر حرکت می کنند. همانطور که در بالا گفته شد، الیوت دو نوع موج را معرفی کرد: موج انگیزه و موج اصلاحی. مثال قبلی شامل پنج موج انگیزه و سه موج اصلاحی بود. اما اگر روی یک موج انگیزه تمرکز کنیم، متوجه می شویم که این موج از یک ساختار 5 موجی کوچکتر تشکیل شده است. آقای الیوت این ساختار را الگوی 5 موجی نامید و سه قانون برای توصیف شکل گیری آن بیان کرد:
هیچ موقع موج دوم به اندازه موج اول، 100 درصد برگشت نخواهد کرد.
هیچ موقع موج چهارم به اندازه موج سوم، 100 درصد برگشت نخواهد کرد.
موج 3 نمیتواند کوتاهترین موج در بین امواج 1،3 و 5 باشد و اغلب بلندترین است. همچنین، امواج الیوت چیست؟ موج 3 همیشه از انتهای موج 1 عبور می کند.
موج های اصلاحی
بر خلاف موج های انگیزه، موج های اصلاحی معمولا از یک ساختار سه موجی تشکیل شده اند. آنها اغلب توسط یک موج اصلاحی کوچکتر که بین دو موج انگیزه کوچکتر رخ می دهند، تشکیل می شوند. این سه موج را بیشتر اوقات A ، B و C نامگذاری می کنند.
امواج اصلاحی در مقایسه با موج های انگیزه کوچکتر هستند، چون بر خلاف روند بزرگتر حرکت می کنند. در برخی موارد، حرکت در جهت خلاف روند می تواند شناسایی امواج اصلاحی را بسیار دشوارتر کند، زیرا طول و پیچیدگی آنها به طور قابل توجهی تغییر می کند.
طبق گفته پرچتر ، مهمترین قانونی که باید در مورد موجهای اصلاحی به خاطر بسپارید این است که آنها هرگز از پنج موج ساخته نمی شوند.
آیا موج الیوت کارایی دارد؟
یک بحث در مورد کارایی امواج الیوت وجود دارد. برخی می گویند که میزان موفقیت اصل موج الیوت تا حد زیادی به توانایی معامله گران در تقسیم دقیق حرکت های بازار به روندها و اصلاح قیمت ها بستگی دارد.
در عمل، بدون نقض قوانین الیوت می توان این امواج را به چندین طریق رسم کرد. این بدان معناست که رسم امواج به هیچ وجه کار آسانی نیست. چون این کار علاوه بر تمرین زیاد نیاز به سطح بالایی از هوش و ذکاوت دارد.
منتقدان معتقدند که نظریه موج الیوت به دلیل ماهیت بسیار ذهنی آن یک نظریه منطقی نیست و به مجموعه ای از قوانین کاملا مشخص متکی است. البته، ناگفته نماند که هزاران سرمایه گذار و معامله گر موفق وجود دارند که از امواج الیوت به روشی سودآور استفاده می کنند.
نکته جالب توجه این که تعداد معامله گرانی که نظریه امواج الیوت را به همراه شاخص های تکنیکال به کار می گیرند تا میزان موفقیت خود را افزایش و ریسک را کاهش دهند، در حال بیشتر شدن است. شاید شاخص های فیبوناچی اصلاحی و فیبوناچی گسترشی محبوب ترین نمونه ها از شاخص های تکنیکال باشند.
حرف آخر
طبق گفته پرچتر، الیوت هرگز در مورد این که چرا بازارها تمایل به ارائه یک ساختار موج 5 به 3 دارند، توضیح دقیقی ارائه نکرده و فقط با تجزیه و تحلیل داده های بازار به این نتیجه رسیده است.
اصل الیوت صرفا نتیجه چرخه های معلوم و قطعی بازار بوده که براساس روانشناسی اجتماع و طبیعت انسان ایجاد شده است.
همانطور که گفته شد، موج الیوت یک شاخص تکنیکال نیست، بلکه یک نظریه است.به همین دلیل، هیچ روش صحیحی برای استفاده از آن وجود ندارد و ذاتا ذهنی است. پیش بینی دقیق حرکت های بازار با استفاده از نظریه امواج الیوت نیاز به تمرین و مهارت دارد، چون معامله گران باید بدانند چگونه شمارش موج ها را رسم کنند. این بدان معنی است که استفاده از آن می تواند ریسک بالایی (به ویژه برای مبتدیان) داشته باشد.آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.
بررسی امواج الیوت و کاربرد آن در بورس
ساعد نیوز: «رالف نلسون الیوت» (Ralph Nelson Elliott) در دهه 1930 نظریه امواج الیوت را توسعه داد. الیوت معتقد بود بازار بورس که تصور میشد رفتاری تصادفی و آشوبناک دارد، در حقیقت از الگوهایی تکراری تبعیت میکند.نظریه امواج الیوت در حقیقت برای توصیف حرکات قیمت در بازارهای مالی ارائه شده است.
الیوت بیان کرد که روند در قیمت های مالی ناشی از روانشناسی غالب سرمایه گذاران است. وی دریافت که نوسان ها در روانشناسی جمعی همیشه در همان الگوهای تکراری فراکتال یا «امواج» در بازارهای مالی ظاهر می شود. نظریه الیوت تا حدودی به «نظریه داو» (Dow Theory) شباهت دارد، زیرا هر دو می گویند که قیمت سهام در قالب امواج حرکت می کند. از آنجا که امواج الیوت چیست؟ الیوت ماهیت «فراکتالی» بازارها را نیز به رسمیت شناخت، توانست جزئیات بیشتری را تجزیه و تحلیل کند. فرکتال ها ساختارهایی ریاضی هستند که در مقیاس های کوچک تر بی نهایت بار تکرار می شوند. الیوت کشف کرد که ساختار الگوهای قیمت سهام بورس به همان گونه است. وی سپس شروع به بررسی این موضوع کرد چگونه می توان از این الگوهای تکراری به عنوان شاخص های پیش بینی کننده بازار آینده استفاده کرد.
اصل اولیه تئوری امواج الیوت سال 1930
اگر بخواهم به طور ساده بگویم، حرکت در مسیر یک روند و در راستای آن به 5 موج خلاصه می شود که به آن ها امواج حرکتی(MOTIVE) گفته می شود و سه موج هم بر خلاف جهت یک روند وجود دارند که به آن ها امواج تصحیحی (Correction) گفته می شود.
در تصویر بالا به طور ساده این امواج نشان داده شده اند؛ اما در تصویر زیر به طول دقیق تر مشخص شده اند. امواج حرکتی با اعداد 1 تا 5 نشان داده شده و امواج تصحیحی با حروف A، B و C مشخص هستند. این الگوها هم در فریم های زمانی طولانی مدت و هم کوتاه مدت خود را نشان می دهند.بحث فراکتال بودن طبیعت بازار نیز از همینجا نشات می گیرد. یک کلم بروکلی را در نظر بگیرید. اگر یک کلم بروکلی بزرگ را به چند تیکه تقسیم کنید، هرکدام از آن تیکه ها خود شبیه همان کلم بروکلی بزرگ هستند.
امواج الیوت نیز به همین شکل هستند برای مثال با مشاهده و دقت در الگوهای یک ماهه می توان چندین الگوی امواج الیوت روزانه را نیز در ابعاد کوچکتر درون آن ها مشاهده کرد که در این مورد بعدا بیشتر توضیح خواهیم داد. این اطلاعات در کنار روابط فیبوناچی بین امواج به معامله گرها فرصت های معامله بسیار خوبی را نشان می دهند.
درجه امواج الیوت
اَبَرچرخه بزرگ (Grand Supercycle)
- ابرچرخه (Supercycle)
- چرخه (Cycle)
- اصلی یا اولیه (Primary)
- متوسط (Intermediate)
- ریز (Minor)
- بسیار ریز (Minuette)
- کوچک تر از بسیار ریز (Sub-Minuette)
انواع موج در الیوت
در حالت کلی موج ها به دو دسته کلی یعنی موج های جنبشی و موج های اصلاحی تقسیم می گردند. موج های جنبشی هم راستا با روند هستند مانند یک موج پنج تایی صعودی در یک روند صعودی و موج های اصلاحی در خلاف جهت روند هستند و عموماً از ۳ موج تشکیل می گردند که برآیند آن ها به عنوان موج اصلاحی نام گذاری می گردد.
موج های اصلاحی:
همان طور که گفته شد امواج اصلاحی، امواجی هستند که برخلاف روند آتی بازار، موج های قبلی خود را اصلاح می کنند. حال شایان ذکر است که امواج اصلاحی حالت های مختلفی دارند که شناسایی نوع آن ها کمک بزرگی در موج شماری درست به فرد تحلیلگر می کند.ا لگوی اصلاح به ۲ دسته متفاوت تقسیم می شود که شامل اصلاح ساده و اصلاح ترکیبی می باشد.
اصلاح ساده
در اصطلاح ساده فقط یک الگو وجود دارد. این الگو اصلاح زیگزاگ نامیده می شود. یک الگوی اصلاح زیگزاگ شامل الگوی سه موجی می باشد. که موج B نمی تواند بیش از ۷۵% از موج A را اصلاح نماید. موج C یک Low جدید را زیر موج A ایجاد می کند. معمولاً موج A از یک اصلاح زیگزاگ، الگوی ۵ موجی دارد. در ۲ مورد دیگر اصلاح (مسطح و نامنظم) موج A الگوی ۳ موجی دارد. بنابراین اگر شما بتوانید در موج A پنج موج را شناسایی کنید شما می توانید انتظار داشته باشید که اصلاح، با الگوی زیگزاگ پایان یابد.
اصلاح ترکیبی- مسطح، نامنظم، مثلث
گروه اصلاح ترکیبی شامل سه قسمت است: ۱- مسطح ۲- نامنظم ۳- مثلث
الگوی اصلاحی مثلث یا triangle
این الگو دارای ۵ موج است که هرکدام از ۳ موج فرعی تشکیل شده اند و عموماً با ریتم (۳-۳-۳-۳-۳) ظاهر می گردند و با حروف a, b, c, d, e نام گذاری می شوند. برای درک بهتر تصویر این الگو اگر از a به c و از b به d خطی فرضی را امتداد دهیم این شکل حاصل می گردد.
همچنین امواج ۵ گانه این الگو عموماً اورلپ هستند یعنی به حریم هم دیگر وارد می شوند. مثلث ها در حالت کلی به ۲ نوع همگرا و واگرا تقسیم می شوند که خود مثلث های همگرا دارای ۳ دسته یعنی متقارن، کاهشی و افزایشی هستند:
درواقع مثلث های متقارن به شکل افقی و مثلث های کاهشی و افزایشی به شکل مورب ظاهر می شوند که چارتی است برای تفکیک بهتر این دو از واژه مثلث و کنج استفاده می کند.
اصلاح نامنظم
در این نوع از اصلاح موج B یک High جدید ایجاد می کند. در نهایت نیز موج C می تواند به نقطه شروع A یا پائین تر از آن برسد
اصلاح مسطح
در یک اصلاح مسطح طول موج ها با یکدیگر یکسان است. بعد از یک الگوی حرکت ۵ موجی بازار به موج A می رسد. سپس امواج الیوت چیست؟ موج B که تشکیل شد به نقطه High موج A قبلی می رسد. در نهایت نیز بازار در موج C به Low قبلی خود در A می رسد.
امواج ایمپالسی
موج های ایمپالسی از 5 زیرموج تشکیل می شوند که در مسیر بزرگترین روند حرکت می کنند.این الگو رایج ترین موج محرک است و بسیار ساده می توان آن را در بازار تشخیص داد.مانند تمامی امواج محرک، این موج از 5 زیر موج تشکیل شده که بین آنها 3 موج محرک و 2 موج اصلاحی هستند. این ساختار 5-3-5-3-5 نام گذاری شده و در تصویر بالا نشان داده شده است.با این حال، این ساختار قوانینی دارد که شکل گیری آن را تائید می کنند. این قوانین غیرقابل نقض هستند.اگر یکی از این قوانین نقض شود، ساختار را نمی توان موج ایمپالسی دانست و موج مشکوک باید دوباره نام گذاری شود. این قوانین عبارتند از:
موج 2 نمی تواند بیش از 100 درصد مسیر موج 1 را طی کند
نسبت ها و اندازه گیری موج
طول هر موج از طریق اندازه گیری فاصله عمودی شروع موج تا پایان آن محاسبه می شود. طول بر اساس یک نقطه از قیمت بیان می شود.
امواج الیوت چه چیزی را نشان می دهند
برخی تحلیلگران تکنیکال تلاش دارند تا از الگوهای موجی در بازار سهام با استفاده از نظریه موج الیوت بهره ببرند.این فرضیه می گوید حرکات قیمت سهام را می توان پیش بینی کرد زیرا این حرکات در قالب الگوهای بالا و پایین و تکرار شونده ای به نام امواج شکل می گیرند که تحت تاثیر روانشناسی سرمایه گذار است.
در این نظریه، امواج مختلفی وجود دارد از جمله امواج محرک (motive waves)، امواج ایمپالس (impulse waves)، و امواج اصلاحی (corrective waves).امواج الیوت یک الگوی ذهنی است و همه معامله گران این نظریه را به یک شکل تفسیر نمی کنند و برخی آن را استراتژی موفقی در معاملات نمی دانند.خود نظریه تحلیل موج را نیز نمی توان به سادگی تعریف کرد.برخلاف بسیاری از نظریه های شکل گیری قیمت، این نظریه دارای طرحی مشخص و قاعده مند نیست تا بتوان دستورالعمل های آن را بشکل کاملا دقیق دنبال کرد. تحلیل موج صرفا تصویری از تحرکات بازار ارائه می دهد و کمک می کند تا حرکات قیمت را در ابعادی بسیار وسیع تر و عمیق تر درک کنید.
قواعد امواج الیوت
در هر زمان، ممکن است بازار در الگوی اصلی پنج موج قرار داشته باشد و از آنجا که الگوی پنج موج شکل اصلی روند بازار است، تمام الگوهای دیگر را نیز تحت تأثیر آن هستند.«قوانین» خاصی وجود دارد که حاکم بر الگوی پنج موج است. این سه قانون به شرح زیر هستند:
قانون اول: موج 2 نمی تواند بیش از 100 درصد موج 1 تغییر کند. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است موج ۲ موج اصلاحی قابل انتظار نباشد و در واقع می تواند در جهت یک موج انگیزشی با درجه بزرگ تر قرار گیرد.
- قانون دوم: موج 3، که اغلب نمایانگر قوی ترین قسمت چرخه است، نمی تواند از موج 1 و موج 5 کوتاه تر باشد.
- قانون سوم: موج 4 نمی تواند از سقف موج ۱ عبور کند. اگر این اتفاق بیفتد، آخرین حرکت بازار باید بخشی از یک موج انگیزشی بزرگ تر باشد که می تواند به بالاتر یا پایین تر پیشرفت کند.
پیش بینی های بازار براساس الگوهای موجی
الیوت پیش بینی های دقیقی از بازار سهام بر اساس ویژگی های قابل اعتمادی که در الگوهای موجی یافته بود انجام داد. یک موج ایمپالس (impulse wave) که در مسیری مشابه روند بزرگتر حرکت می کند، همیشه پنج موج در الگوی خود نشان می دهد.با این حال، یک موج اصلاحی (corrective wave) در مسیری خلاف روند اصلی حرکت می کند. در مقیاسی کوچکتر، در هر موج ایمپالسی پنج موج را می توان یافت. و این الگو تا بی نهایت خود را در مقیاس های کوچکتر و کوچکتر تکرار می کند. الیوت این ساختار فراکتال را در دهه 30 میلادی در بازارهای مالی پیدا کرد اما تا دهه ها بعد دانشمندان پی به اهمیت فراکتال ها نبردند و آنها را به شکل ریاضی ترسیم نکردند.
ما اکنون میدانیم که در بازارهای مالی، “برای هر بالا رفتنی، پایین آمدنی نیز هست” زیرا هرگاه حرکت قیمت به سمت بالا یا پایین باشد، حرکت بعدی در جهت مخالف خواهد بود. عملکرد قیمت شامل روندها و اصلاح های قیمت است. روندها مسیر اصلی قیمت را نشان می دهند درحالیکه اصلاح ها برخلاف روندها حرکت می کنند.
الیوت دریافت که دنباله فیبوناچی (Fibonacci sequence) تعداد امواج را در ایمپالس ها و اصلاح ها مشخص می کند. روابط موجی در قیمت و زمان نیز معمولا نسبت های فیبوناچی را نشان می دهند، مانند 38~ درصد و 62 درصد. برای مثال یک موج اصلاحی ممکن است 38 درصد از مسیر موج ایمپالسی قبل از خود را دوباره طی کند.تحلیلگرانِ دیگر اندیکاتورهایی ایجاد کرده اند که از نظریه موج الیوت الهام گرفته شده اند، از جمله اسیلاتور موج الیوت که در تصویر زیر نشان داده شده است.
این اسیلاتور با روشی مبتنی بر محاسبات انجام شده توسط کامپیوتر، پیش بینی مسیر آینده قیمت را بر اساس تفاوت بین میانگین متحرک 5 دوره ای و 34 دوره ای ارائه می دهد. سیستم هوش مصنوعی Elliott Wave International، به نام EWAVES، تمام قوانین و دستورالعمل های موج الیوت را روی داده ها اعمال می کند تا بتواند تحلیلی خودکار از موج الیوت به دست آورد.
بررسی تاریخچه امواج الیوت در تحلیل تکنیکال
نظریه امواج الیوت توسط رالف نلسون الیوت ( Ralph Nelson Elliott ) در دهه 1930 برای توصیف حرکات قیمت در بازارهای مالی تهیه شد، که در آن او الگوهای موج های فراکتالی را تکرار میکند. الیوت پس از بازنشستگی به دلیل بیماری، به چیزی نیاز داشت تا وقت خود را سپری کند و شروع به مطالعه در رابطه با ساختار نمودارها از 75 سال قبل تا به آن روز نمود. این تئوری در سال 1935 هنگامیکه الیوت پیشبینی میکرد بازار آینده نامطمئنی خواهد داشت باعث توجه بسیاری از مدیران و سرمایه گذاران بازار سرمایه گردید. و این آغازی بر شروع معروفیت و کاربرد این الگو در بازار گردید.
الیوت قواعد خاص حاکم بر نحوه شناسایی، پیشبینی و سرمایه گذاری که توسط امواج شکل میگرفت را تشریح کرد. این امواج را میتوان در حرکات قیمت سهام و رفتار مصرف کننده مشخص کرد. تلاش سرمایه گذاران برای سودآوری از یک روند بازار را میتوان “سوار شدن بر موج” توصیف کرد. الیوت این نکته را همیشه عنوان میکرد، که این الگوها هیچ اطمینانی در مورد حرکت قیمتها در آینده ارائه نمیدهند، بلکه به منظور کمک در سفارشها و ادامه دادن سرمایه گذاری در بازار میباشد. از آنها میتوان در ارتباط با تحلیل تکنیکال، ازجمله شاخص های اصلی، برای شناسایی فرصتهای خاص استفاده کرد. معامله گران ممکن است در یک زمان معین تعابیر متفاوتی از ساختار امواج الیوت داشته باشند.
الیوت تحقیقی به صورت ابزاری از دادههای بـازار سـهام، تغییرات و جهشهای امواج 11 الگوی متفاوت از یکدیگر را که دادههای قیمت در آن رخ داده بودند، انجام داد. او این الگوها را با مثال شرح داد و برای هر کدام نامی انتخاب کرد. سپس شرح داد که ایـن الگوها چگونه بـه یکدیگر مربوط میشوند و دارای ارتباط هستند، قوانین امواج الیوت شامل فهرستی از الگوهای قیمت است و توضیح اینکه چگونه و چطـور ایـن امـواج در سرتاسر مسیر بازار اتفاق بیافتند. بازارها معمولاً دستخوش تغییراتی از قبیل بالا رفتن روند، روندهای خنثی و یـا روندهای کاهشی اسـت، بنابراین قوانین امواج الیوت بر اساس روند بازارها تعریف میشود. این قوانین به ما میگوید که بازار در الگوها با پنج موج حرکت می کند و با سه یا پنج موج تصحیح میشود، قبل از اینکه رونـد بزرگتر آغاز شود.
امواج
الیوت اظهار داشت که روندها در قیمتها ناشی از روانشناسی غالب سرمایه گذاران است. وی دریافت که نوسانات در روانشناسی جمعی همیشه در همان الگوهای تکراری فرکتال یا “امواج” در بازارهای مالی ظاهر میشود.
نظریه الیوت تا حدودی به نظریه داو شباهت دارد، زیرا هر دو تشخیص میدهند که قیمت سهام در امواج حرکت میکند. زیرا الیوت علاوه بر این، ماهیت “فراکتالی” بازارها را نیز تشخیص داد، با این حال، وی توانست جزئیات بیشتری را تجزیه و تحلیل کند. فراکتال ها ساختارهای ریاضی هستند که در مقیاس همیشه کوچکتر بینهایت تکرار میشوند. الیوت کشف کرد که شاخصهای قیمت سهام به همان روش ساختار یافته بودند. وی سپس شروع به بررسی این موضوع کرد که چگونه میتوان از این الگوهای تکرارشونده به عنوان شاخصهای پیشبینی کننده بازار آینده استفاده کرد.
پیشبینی بازار بر اساس الگوهای موج
الیوت پیشبینیهای دقیقی از بازار سهام را بر اساس ویژگیهای قابل اعتماد و کشف شده در الگوهای امواج انجام داد. یک موج بلند که در همان جهت با روند بزرگتر حرکت میکند، همیشه در الگوی خود پنج موج را به دنبال دارد. از طرف دیگر، موج اصلاحی در جهت مخالف روند اصلی حرکت میکند. در مقیاس کوچکتر، در هر یک از امواج، پنج موج دوباره میتوان یافت.
الگوی بعدی، خود را در مقیاسهای همیشه کوچکتر تکرار میکند. الیوت در دهه 1930 از این ساختار فراکتال در بازارهای مالی پرده برداشت، اما تنها چند دهه بعد دانشمندان فراکتال ها را تشخیص داده و آنها را به صورت ریاضی نشان میدادند.
در بازارهای مالی، ما میدانیم که “آنچه بالا میرود، باید پایین بیاید”، به عنوان یک حرکت قیمت بالا یا پایین همیشه با یک حرکت مخالف دنبال میشود. عمل قیمت به روند و اصلاحات تقسیم میشود. روندها جهت اصلی قیمتها را نشان میدهد، درحالیکه اصلاحات در برابر روند حرکت میکند.
محبوبیت تئوری موج الیوت
در دهه 70 میلادی، اصول امواج الیوت از طریق وورک ای جی محبوبیت پیدا کرد. بعدها در دهه 80 میلادی توسط فراست و رابرت پرچتر توسط کتابهایشان معرفی شد و استفاده روزافزونی پیدا کرد.
بخش عمدهای از فعالیتهای پرتچر به عنوان ناشر شامل تلاشهای وی برای معرفی مجدد اصل امواج الیوت به گذشت. او تمام نوشتههای موجود الیوت، ازجمله نامههای “اصل موج”، و نامههای “تفسیری” و “پیشبینی” (1938) را گردآوری و منتشر کرد. پرتچر همچنین شرححال مختصری از الیوت و نوشتههای امواج الیوت جمع آوری شده از معدود تکنسینهایی که در دهههای 50 و 60 از تجزیه و تحلیل امواج استفاده میکردند را منتشر کرد (چارلز کالینز، همیلتون بولتون، فراست، ریچارد راسل)
با این وجود، قرار گرفتن در معرض محبوبیت تحلیل امواج الیوت نتیجه تلاشهای آگاهانه پرچر نبود. در چند سال قبل و بعد از سال 1987، پوشش رسانه ای وضعیت “گورو” پرچر را به افراط و تفریط فرو کشاند، ازجمله این ادعا که پیشبینیهای وی میتواند به تنهایی “باعث شود” بورس سهام بالا رود یا سقوط کند.
کلام پایانی از امواج الیوت
استفادهکنندگان از الیوت تأکید دارند که صرفاً به دلیل اینکه بازار از روند پیروی میکند، نمیتوان بازار را به راحتی پیشبینی کرد. دانشمندان یک درخت را به عنوان یک فراکتال میشناسند، اما این بدان معنی نیست که هرکسی میتواند مسیر هر یک از شاخههای آن را پیشبینی کند. ازنظر کاربرد عملی، اصل موج الیوت مانند سایر روشهای تحلیل، روشها و رازهای خود را دارد. در هر صورت، معامله گرانی که به تئوری موج الیوت متعهد هستند با شور و شوق از آن دفاع میکنند.
همه چیز درباره امواج الیوت
آیا تا به حال عبارت “امواج الیوت” را شنیده اید؟ اگر در بازار ارزهای دیجیتال معامله می کنید این آموزش به شما بسیار کمک خواهد کرد پس در ادامه با فیماچارت همراه باشید.
نظریه امواج الیوت توسط رالف نلسون الیوت (Ralph Nelson Elliott) برای توصیف حرکت قیمت ها در بازارهای مالی تهیه شده است که در آن او الگوهای تکراری و موجهای هندسی را مشاهده و شناسایی کرد. او این امواج را در حرکات قیمت سهام و در رفتار مصرف کنندهها مشخص کرد. اصطلاح سوار شدن بر روی موج که در آن سرمایهگذاران در تلاش برای سودآوری از یک روند بازار هستند نیز از این نظریه گرفته شده است.
نکات مهمی که در مورد نظریه امواج الیوت باید بدانید :
- نظریه امواج الیوت روشی برای تجزیه و تحلیل فنی است که در آن به بررسی الگوهای تغییرات قیمت در بلند مدت، در اثر تغییرات مداوم در احساسات سرمایهگذاران میپردازد.
- این تئوری دارای دو نوع مشخص موج است، امواج جنبشی و اصلاحی.
- تمامی امواج در این نظریه به خودی خود در یک مجموعه بزرگتر از امواج قرار دارند که به همان الگوی جنبشی/اصلاحی پایبند هستند، که به عنوان روشی بر پایه هندسه فراکتال برای سرمایه گذاری توصیف شده است.
نظریه امواج الیوت چگونه شکل گرفت
نظریه امواج الیوت توسط رالف نلسون الیوت در سال ۱۹۳۰ تدوین شد. او بعد از اینکه به علت بیماری مجبور به بازنشستگی شد، برای پر کردن وقت خود به چیزی احتیاج داشت، بنابراین شروع به مطالعه ۷۵ سال نمودارهای سالانه ، ماهانه ، هفتگی و روزانه که خود آنها را در فهرست های مختلف وارد نموده بود، کرد. این تئوری در سال ۱۹۳۵ هنگامی که الیوت پیش بینی عجیبی از بورس اوراق بهادار کرد عملی شد. الیوت در آن زمان به درستی پیشبینی کرد که شاخص بورس به پایینترین میزان خود خواهد رسید، و از آن زمان به بعد این تئوری به عنوان یک رکن اصلی برای هزاران مدیر بورس ، بازرگان و سرمایهگذاران خصوصی بدل شد.
الیوت قواعد خاص حاکم بر نحوه شناسایی ، پیش بینی و سرمایه گذاری در الگوهای موج خود را تشریح کرد. تمامی کتابها، مقالات و نامههای او در این زمینه در سال ۱۹۴۴ تحت عنوان شاهکار الیوت (R.N. Elliott’s Masterworks) منتشر شد. نظریه جهانی امواج الیوت بزرگترین منبع تحلیل مالی مستقل و پیشبینی بازار در دنیا است و تمام بازارهایی که از آن استفاده میکنند به نام بازار مدل الیوت شناخته میشوند.
الیوت همواره متذکر بود که این الگوهای هیچگونه اطمینان قطعی در مورد حرکت قیمت های آینده ارائه نمیدهند، بلکه به منظور کمک برای تشخیص احتمالات در مورد آینده بازار کمک می کنند و آنها را می توان همراه با انواع دیگر تجزیه و تحلیل فنی، استفاده کرد. اما همیشه معاملهگران ممکن است در یک زمان معین تعابیر مختلفی از ساختار امواج الیوت در یک بازار داشته باشند.
نحوه کارکرد امواج الیوت
بر طبق نظریه الیوت به طور کلی حرکت صعودی در بازار به ۵ موج تقسیم میشود که با نام موجهای جنبشی معروفند و در مقابل آن ۳ موج وجود دارد که به موجهای اصلاحی معروف است. پنج موج صعودی با اعداد ۱ تا ۵ نمایش داده شده است و سه موج اصلاحی با ABC علامتگذاری میشود. که این الگوها در بازههای زمانی کوچک و بزرگ مشخص میشوند. در حالت ایده آل ، الگوهای کوچکتر را می توان در الگوهای بزرگتر شناسایی کرد. نحوه کارکرد امواج الیوت نیز از اطلاعات بدست آمده از این الگوها است که با قرار دادن آنها در اصلاح فیبوناچی میتوان از جهت حرکت بازار اطلاع پیدا کرد و به خرید و فروش با میزان ریسک کمتر دست زد.
در مدل الیوت، تغییر قیمت بازار همیشه بر طبق روند حرکتی این دو موج جنبشی و اصلاحی است. موجهای جنبشی دارای ۵ موج است، موج ۱، ۳ و ۵ صعودی و موج ۲ و ۴ اصلاح کننده قیمت هستند. در شکل بالا ۳ موج صعودی به ۵ قسمت تقسیم شدند و به شکل ((i)), ((ii)), ((iii)), ((iv)), ((v)) نمایش داده شده است و دو موج اصلاحی نیز هرکدام به سه بخش تقسیم شده و از نمادهای ((a)), ((b)), ((c)) برای هر قسمت استفاده شده است. که در نظریه الیوت به این ۵ موج که هرکدام دارای چند ریز موج است به طور کلی موج اول میگویند.
موجهای اصلاحی نیز از ۳ موج تشکیل شده است ، موج اول که شامل ۵ مرحله نزولی است به نام موج A و سپس موج سه مرحلهای اصلاحی به نام موج B و در آخر یک موج نزولی دیگر به نام موج C. و این ۳ موج در اصطلاح موج دوم نامیده میشوند. در بازار خرسی روند غالب رو به پایین است ، بنابراین این الگو معکوس می شود، یعنی پنج موج پایین و سه موج به بالا خواهد شد.
تمامی این درجهبندیهای صورت گرفته در نظریه امواج الیوت، برای شناسایی چرخهها است تا تحلیلگران بتوانند موقعیت یک موج را در پیشرفت کلی بازار مشخص کنند. تمامی مراحلی که در چرخه موجهای الیوت وجود دارد را میتوان در بازههای زمانی هفتگی، ماهانه و یا سالانه بازار پیدا کرد. این الگو را میتوان در تمامی نمودارهای EWF استفاده کرد.
استفاده از امواج الیوت در بازار ارزهای دیجیتال
همانطور که گفته شد نظریه امواج الیوت مبتنی بر مفهوم الگوهای تکراری، که تحت تأثیر روانشناسی سرمایهگذاران بوده، شکل گرفته است. رالف نلسون الیوت یک تحلیلگر مستقر در ایالات متحده بود و پس از سالها تحقیق و تجزیه و تحلیل داده های بازار سهام ، کتاب اصل موج (The Wave Principle) را نوشت که در آن تئوری خود را شرح می داد. روش او در تجارت سنتی پذیرش گستردهای پیدا کرده است و اکنون به عنوان یک شاخص رایج در تجارت ارزهای دیجیتال مورد استفاده قرار میگیرد.
شاخص امواج الیوت به نوسانات در عملکرد قیمت، تحت تأثیر روانشناسی جمعی، تریدرها نگاه میکند. این نوسانات اغلب در الگوهای یا موجهای تکراری به وجود میآیند و با شناسایی در مراحل اولیه شکلگیری این موجها، تریدرهای ارز دیجیتال میتواند قیمت ارز را باتوجه و نوع موج و الگوهای آن پیشبینی کنند.
الگوی شکست امواج الیوت
دو نوع موج مختلف وجود دارد که توسط نشانگر امواج الیوت مشخص شده اند : ضربهای و اصلاح کننده. امواج ضربهای دقیقا همسو با حرکت بیشتر تریدرها بوده و از ۵ موج تشکیل شده است. ریتم حرکتی این امواج مانند تصویر زیر است : موجهای ۱، ۳ و ۵ به صورت حمایتی عمل میکنند، در حالی موجهای ۲ و ۴ اصلاحاتی در این روند خاص هستند.
این پنج موج را میتوان به شرح زیر توضیح داد:
- موج اول : مربوط به سرمایهگذاران است که به عنوان مثال دست به خرید بیت کوین میزنند زیرا به نظر آنها قیمت آن از ارزش واقعی آن کمتر است.
- موج دوم : هنگامی است که بعضی از سرمایهگذاران به سود میرسند که این امر سبب اصلاح قیمت بیت کوین میشود.
- موج سوم : با توجه به موج ۱، گروه بزرگی از تریدرها این مسئله را صعودی میدانند و تصمیم می گیرند از موج ۲ که موجب کاهش قیمت شده استفاده کنند و به خرید و ترید بیتکوین بپردازند. معمولا این بلندترین موجی است که شکل میگیرد.
- موج چهارم : بعد از فشار قوی موج سوم، سرمایهگذاران اکثرا سود مناسبی میکنند که سبب اصلاح دوباره قیمت میشود.
- موج پنجم : موج نهایی معمولا زمانی تشکیل میشود که تعداد بسیار زیادی از تریدرها دیگر توانایی مقاومت در برابر از دست دادن فرصت سرمایه گذاری سودآور (FOMO) را ندارند. این امر سبب شکلگیری الگوی ABC میشود.
الگوی ABC امواج الیوت
الگوی ABC که معمولا با نام موج اصلاحی شناخته میشود، به عنوان تصحیح کننده الگوی ۵ موج به کار میرود. که ساختار آن به صورت یک الگوی ۳ موج است. در شکل زیر چگونگی تشکیل این امواج نشان داده میشود.
الیوت در کتاب خود ۲۱ الگوی اصلاحی مختلف ABC را بیان کرده است. با این حال ، تریدرهای ارزهای دیجیتال تمایل دارند که روی بروزترین و ساده ترین الگوهای ABC متمرکز شوند که شامل : الگوی زیگ زاگ (Zig-zag) ، الگوی صاف (مستطیل) و الگوی مثلث میشوند. برخلاف امواج جنبشی تشخیص امواج اصلاحی کار بسیار دشواری است. برای آشنایی بیشتر با الگوهای موج اصلاحی به برخی از قوانینی که در هنگام رخ دادن آنها میافتد اشاره میکنیم.
برای اینکه تشخیص دهید که موج اصلاحی شما از نوع زیگزاگ است، قوانین زیر حتما باید اتفاق بیافتد
- الگوی زیگزاگ دارای سه موج است
- موج A به صورت جنبشی و نقطه شروع شیب است
- موج B می تواند از هر الگوی اصلاحی استفاده کند
- موج C به صورت جنبشی و نقطه انتهای شیب است
- موج B کوتاهتر از موج A است
- موج C بلندتر از موج B است
- موج B یک موج اصلاحی است
برای اینکه تشخیص دهید که موج اصلاحی شما از نوع صاف (مستطیل) است، قوانین زیر حتما باید اتفاق بیافتد
- الگوی صاف دارای سه موج است
- موج A می تواند هر نوع الگوی تصحیح به جز مثلث باشد
- موج B می تواند هر نوع الگوی تصحیح باشد (در بیشتر موارد زیگزاگ است)
- موج C به صورت جنبشی و نقطه انتهای شیب است
- بلندی موج B بیشتر از ۹۰ درصد موج A است
- موج C معمولا هم اندازه و یا کمی بلندتر از موج B است
- موج B یک موج اصلاحی است
البته باتوجه به بلندی موج B و C این الگو دارای ۳ مدل است
- معمولی : این الگو همگامی اتفاق میافتد که تقریبا بلندی هر سه موج به امواج الیوت چیست؟ یک اندازه باشد
- گسترده : این الگو همگامی اتفاق میافتد که موج B از موج A، و موج C از موج B بلندتر باشد
- مداوم : این الگو همگامی اتفاق میافتد که موج B از موج A بلندتر باشد اما موج C از موج B کوتاهتر باشد
در کل ، امواج جنبشی و اصلاحی در کنار هم، به اصطلاح “حرکت ۳-۵” را تشکیل می دهند ، که می تواند در مدت زمان از ۱ دقیقه تا یک سال رخ دهد.
الگوی تجارت امواج الیوت در بازارهای ارز دیجیتال
برای استفاده از الگوی امواج الیوت در تجارت ارزهای دیجیتال باید به قوانین زیر توجه داشته باشید:
- موج ۳ هرگز نمی تواند کوتاهترین موج جنبشی باشد
- موج ۲ هرگز نمی تواند پایینتر از شروع موج ۱ باشد.
- موج ۴ هرگز نمی تواند از بیشترین قیمت موج ۱ کمتر باشد.
- اگر موج ۲ سریع تمام شود، موج ۴ بیشتر طول میکشد و برعکس
- استثنا در امواج جنبشی: اگر طول موج های ۱ و ۳ هم اندازه باشند، به احتمال زیاد موج ۵ هم همون اندازه خواهد بود.
اگر یکی از قوانین فوق شکسته شود ، کل الگوی شما بیاعتبار است. البته که لیستی از قوانین اضافی نیز وجود دارد که باید به آنها رعایت شود، اما این قوانین از اهمیت کمتری برخوردار بوده و می توانند شکسته شوند.
هم اکنون برای مثال میتوانید به نمودار قیمتی بیت کوین در زیر توجه کنید. ما حرکت ۳-۵ را برای در نمودار آن مشخص کردهایم. قیمت در ابتدای شروع موج ۱ به کمترین میزان خود رسیده است، قبل از اینکه شروع به سیر صعودی داشته باشد. و به محث پایان یافتن موج ۵، الگوی ABC شکل گرفته و شاهد کاهش قیمت هستید.
در این مثال تمامی ۳ قانون اصلی که گفته شد رعایت شده است. اصلیترین نکته در مورد امواج الیوت این است که شما بتوانید موجها را به درستی تشخیص دهید. این امر به ویژه در هنگام شناسایی امواج ۳ و ۵ بسیار مهم است. برای فهمیدن اینکه امواج ۲ و ۴ دقیقا چه زمانی به پایان میرسند، تریدرها از اصلاح فیبوناچی (Fibonacci retracement) استفاده میکنند.
برای اینکه بیشتر با کارکرد این اصلاح آشنا شوید، ما همان نمودار قسمت قبلی را با اضافه کردن اصلاح فیبوناچی به شما نشان میدهیم. همانطور که در تصویر مشخص شده، موج دوم هنگامی که به ۷۸.۶ درصد اصلاح فیبوناچی میرسد به اتمام میرسد. با این اطلاعات و دانستن اینکه موج ۲ نمی تواند از موج ۱ پایینتر امواج الیوت چیست؟ بیاید ، برای اینکه در تریدمان ضرر نکنیم میتوانیم از لحظه شروع قیمت موج ۱ استفاده کنیم و سرمایهگذاری را در نقطهای که کمترین میزان نوسان را دارد انجام دهیم.
تریدرهای معمولا از سطح ۳۸.۲ درصد تا ۷۸.۶ درصد فیبوناچی برای پیدا کردن اتمام موج ۲ و شروع موج ۳ استفاده میکنند. زیرا در این محدوده است که پیشبینی ما درست از آب در میآید و عملکرد قیمت در موج اصلاحی ۲ پایین تر از شروع موج ۱ نخواهد بود. اینگونه است که تریدرهای ارز دیجیتال موجهای بازارها را میگیرند و به اصطلاح برروی آن سوار میشوند تا بیشترین سود ممکن را ببرند. اما همیشه به یاد داشته باشید که عملکرد قیمت باید ۳ قانون اصلی را رعایت کند. اگر اینگونه نباشند ، الگوی امواج الیوت اعمال نمی شود و بهتر است از شاخص های مختلف فنی دیگر برای پیشبینی وضع قیمت استفاده کنید
نتیجهگیری
نظریه امواج الیوت یک چارچوب کامل برای درک رفتار بازار ارائه می دهد ، و با یافتن پاسخ این سوال که، دقیقا ما کجا قرار گرفتهایم؟ به سازماندهی نظرات ما در مورد بازار کمک می کند. ترکیب نظریه الیوت با نسبتهای فیبوناچی، به تریدرها کمک میکند تا تصمیمگیری کنند ، برخی از نقاط خوب ورود و خروج را فراهم میکند و در نتیجه اعتماد به نفس تریدرها را افزایش میدهد. از طرف دیگر ، نقص اصلی نظریه موج الیوت میزان بالای وابستگی به تصمیم کاربران است. یافتن دو تحلیلگر موج الیوت که به نتیجه گیری یکسان برسند یا الگوهای موج یکسانی را ترسیم کنند دشوار است.
به طور خلاصه ، تجزیه و تحلیل امواج الیوت یک روش عالی برای فراهم آوردن اطلاعات در هنگام تحلیل بازار است، اگرچه تجارت را صرفا با استفاده از تجزیه و تحلیل این موج نیز توصیه نمیکنیم. درعوض، سعی کنید در کنار این روش از ابزارهای دیگری مانند میانگین حرکت یا نوسان ساز استفاده کنید تا تصمیم نهایی در مورد خرید یا فروش یک ارز دیجیتال بگیرید.
کلام آخر
متخصصان امواج الیوت تاکید دارند که صرفا به دلیل اینکه بازار از یک الگو فراکتال استفاده میکند ، نمیتوان آن را به راحتی پیش بینی کرد. به عنوان مثال اگر درخت را به عنوان یک الگو فراکتال فرض کنیم ، این بدان معنی نیست که هر کسی می تواند مسیر هر یک از شاخه های آن را پیش بینی کند. از نظر کاربرد عملی ، اصل امواج الیوت مانند سایر روش های تحلیل ، نیاز به مطالعه فراوان و درک کافی از آن دارد.
یکی از نقاط ضعف اصلی این است که کاربران اکثرا مقصر شکست خود را ضعف در تئوری میدانند تا در اشتباه خواندن نمودارها، که این امر سبب میشود که آنها هرگز در فهمیدن اینکه یک موج چه موقع به پایان میرسد عاجز باشند. با این حال معاملهگرانی که به تئوری امواج الیوت باور دارند با شور و شوق از آن دفاع می کنند.